405
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12

۶۱۹۵.تاريخ دمشقـ به نقل از زبير بن بكّار ـ: ضحّاك با معاويه بود و معاويه او را زمامدار كوفه كرد . او همان كسى است كه بر معاويه نماز گزارد و حكومتش را پاس داشت تا يزيد بن معاويه [ به دمشق ]رسيد .
او مردم را به نفع ابن زبير فرا خواند و با او بيعت نمود . سپس [ مردم را] به خلافت خود خواند . مروان بن حكم ، او را در روز نبرد مَرجِ راهِط كشت . او رئيس شهربانى معاويه بود .

۶۱۹۶.الغاراتـ به نقل از ضحّاك بن قيس ، در خطبه اى بر منبر كوفه ، هنگامى كه به او خبر رسيد كه افرادى در كوفه ، آشكارا به عثمان ، دشنام مى دهند و از وى بيزارى مى جويند ـ: به من خبر رسيده است كه عدّه اى از شما گم راه شده اند و به رهبران هدايت ، دشنام مى دهند و از گذشتگان صالح ما بدگويى مى كنند .
سوگند به آن كه براى او همتا و شريكى نيست ، اگر از امورى كه به من خبر رسيده ، دست برنداريد ، شمشير زياد [ بن ابيه] را در بين شما به كار مى گيرم . آن گاه ، مرا ناتوان و كُندْ تيغْ نخواهيد يافت .
به خدا سوگند ، من همان كسى هستم كه بر سرزمين هاى شما يورش آوردم و نخستين كسى بودم كه در دوره اسلام با مردم اين سرزمين ها جنگيدم . آن گاه ، ميان ثَعلبيّه ۱ و كناره هاى فرات راندم ؛ كسانى را كه خواستم ، مجازات كردم و از كسانى كه خواستم ، گذشت نمودم .
من ، همان كسى هستم كه نهان داشتگان در سراپرده ها را ترساندم و اگر زنى فرزندش گريه مى كرد ، او را جز با بردن نام من ، نمى ترساند و ساكت نمى كرد!
اى اهالى عراق! از خدا بترسيد و بدانيد كه من ضحّاك بن قيس هستم .

1.ثعلبيّه : از منازل ميان مكّه و كوفه است . پيش از اين ، روستايى آباد بود ؛ امّا امروزه ويران شده است . ثعلبيّه ، سه منزل از كوفه فاصله دارد و در بين شقوق و خزيميه قرار گرفته است (معجم البلدان : ج ۲ ص ۷۸) .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12
404

۶۱۹۵.تاريخ دمشق عن الزبير بن بكّار :كانَ الضَّحّاكُ مَعَ مُعاوِيَةَ ، فَوَلّاهُ الكوفَةَ . وهُوَ الَّذي صَلّى عَلى مُعاوِيَةَ ، وقامَ بِخِلافَتِهِ حَتّى قَدِمَ يَزيدُ بنُ مُعاوِيَةَ . وكانَ قَد دَعا لِابنِ الزُّبَيرِ ، وبايَعَ لَهُ ، ثُمَّ دَعا إلى نَفسِهِ ، فَقَتَلَهُ مَروانُ بنُ الحَكَمِ يَومَ مَرجِ راهِطٍ ۱ ، وكانَ عَلى شُرَط مُعاوِيَةَ . ۲

۶۱۹۶.الغارات عن الضحّاك بن قيسـ في خُطبَةٍ خَطَبَها عَلى مِنبَرِ الكوفَةِ حينَ اُخبِرَ أنَّ رِجالاً مِنَ الكوفَةِ يُظهِرونَ شَتمَ عُثمانَ وَالبَراءَةَ مِنهُ ـ: بَلَغَني أنَّ رِجالاً مِنكُم ضُلّالاً يَشتِمونَ أئِمَّةَ الهُدى ، ويَعيبونَ أسلافَنَا الصّالِحينَ ، أمَا وَالَّذي لَيسَ لَهُ نِدٌّ ولا شَريكٌ لَئِن لَم تَنتَهوا عَمّا بَلَغَني عَنكُم لأَضَعَنَّ فيكُم سَيفَ زِيادٍ ، ثُمَّ لا تَجِدونَني ضَعيفَ السَّورَةِ ۳ ، ولا كَليلَ الشَّفرَةِ .
أمَا وَاللّهِ ، إنّي لَصاحِبُكُمُ الَّذي أغَرتُ عَلى بِلادِكُم ، فَكُنتُ أوَّلَ مَن غَزاها فِي الإِسلامِ ، فَسِرتُ ما بَينَ الثَّعلَبِيَّةِ ۴ وشاطِئِ الفُراتِ ، اُعاقِبُ مَن شِئتُ ، وأعفو عَمَّن شِئتُ ، لَقَد ذَعَرتُ المُخَبَّئآتِ في خُدوِرِهنَّ ، وإن كانَتِ المَرأَةُ لَيَبكِي ابنُها فَلا تُرهِبُهُ ولا تُسكِتُهُ إلّا بِذِكرِ اسمي ! فَاتَّقُوا اللّهَ يا أهلَ العِراقِ ، وَاعلَموا أنّي أنَا الضَّحّاكُ بنُ قَيسٍ . ۵

1.موضع في الغوطة من دمشق في شرقيه بعد مَرْج عذراء (معجم البلدان : ج ۳ ص ۲۱) .

2.تاريخ دمشق : ج ۲۴ ص ۲۸۳ .

3.سَورَة السلطان : سَطوته واعتداؤه ، والسَّورَة : الوَثبَة (لسان العرب : ج ۴ ص ۳۸۵ «سور») .

4.الثَّعْلَبيّة : من منازل طريق مكّة من الكوفة ، بعد الشقوق وقبل الخزيميّة (معجم البلدان : ج ۲ ص ۷۸) .

5.الغارات : ج ۲ ص ۴۳۶ ؛ شرح نهج البلاغة : ج ۲ ص ۱۲۰ كلاهما عن محمّد بن مخنف ، أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۱۹۸ عن أبي حصين نحوه وفيه إلى «الإسلام» .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: سلطانی، محمدعلی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 53319
صفحه از 591
پرینت  ارسال به