47
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12

اين خُرده گيران ، از يك سو ، احاديث صحيحين را يكسر استوار دانسته ، مى پذيرند و از سوى ديگر ، چون در تنگناى قافيه قرار مى گيرند ، بنايى را كه برافراشته اند ، ويران مى كنند . ۱
عالمان بسيارى به اين اشكال ها پاسخ داده اند . در اين جا ، گزينه اى از اهمّ آن اشكال ها را با پاسخ هاىِ عالمان و گاه با افزونى هايى مى آوريم :

1 . ضعف سند حديث

اين اشكال ، راه به جايى نمى برد . يكى بدان جهت كه ـ چنان كه گذشت ـ بسيارى از عالمان و محدّثان و بزرگان اهل سنّت ، حديث را «تصحيح كرده اند» و سخنان تضعيف كنندگان را به هيچ انگاشته اند و گاه بر تضعيف كنندگان ، از آن روى كه حديث و نقلى بدين استوارى را سست تلقّى كرده اند ، طعن زده اند .
دو ديگر آن كه ، بر فرض كه كسى به ضَعْف تمام طُرق نقل حديث ، باور داشته باشد ، گستردگى نقل ها به اندازه اى است كه اگرچه با ضعف سند ـ بر فرض كه چنين باشد ـ اطمينان به وقوع را مى رساند و همين مقدار در اثبات مطلوب ، بسنده است ؛ اگرچه از اثبات تفصيل جريان وا بماند .

2 . تعارض آن با حديث «لم تحبس الشمس ...»

اين اشكال ، پاسخ هايى دارد ، از جمله حديث :
لَم تُحبَس الشَّمسُ عَلى أَحدٍ إلّا لِيوشَعَ .خورشيد ، جز براى يوشع ، براى هيچ كس نگه داشته نشد .
در واقع ، گزارش وقوع منحصر به فرد حادثه اى است در امّت هاى پيشين و هيچ

1.دلائل الصدق : ج ۲ ص ۲۹۷ .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12
46

6 . حديث «ردّ الشمس» در شعر شاعران

شاعران در هماره تاريخ ، فريادگران ارزش ها و جاودانه سازان حادثه ها بوده اند و شعر ، در روزگارانى دراز ، مهم ترين عامل نقل و انتقال ارزش ها ، احساس ها ، اخبار و انديشه ها بوده است . نقش شعر در تثبيت گزارش ها و واقعه ها ، بس عظيم و كارآمد است . شاعران در برابر اين حادثه عظيم (ردّ الشمس) سكوت را روا ندانسته اند و نقل و برنمودن ارج ها و ارجمندى هاى آن را به واژه ها سپرده ، اين فضيلت والا را در قالب شعرهايى آكنده از شعور بر رواق تاريخ ، ثبت كرده اند . ۱ پيشينه يادكرد «ردّ الشمس» در شعر شاعران ، به روزگار پيامبر صلى الله عليه و آله مى رسد . حَسّان بن ثابت ، در ضمن چكامه اى در برشمارى والايى هاى على عليه السلام از جمله سرود :

اى مردم! چه كسى به مانند على است
كه خورشيد براى او از مغرب ، بازگشت؟

اشعار ارجمند و سروده هاى والاى شاعران در جاودانه سازى اين حادثه و حفظ و حراست آن در گذرگاه تاريخ ، بسى مهم بوده است . ۲

ب ـ اشكال ها ـ پاسخ ها

پيش تر آورديم كه فضيلت ستيزان كوشيده اند تا مگر اندكى از پرتو اين فضيلتِ خاصّ على عليه السلام بكاهند .
از اين روى ، اشكال هاى متعدّدى متوجّه اين جريان كرده اند . به عنوان نمونه ، كوشيده اند تا برخى از رجال نقل آن را «جَرْح» كنند و در اين سمت و سوى ، برخى راويان را متّهم به ضعف و نااستوارى كرده اند كه از رجال صحيحين هستند .

1.ر . ك : كشف الرمس عن حديث ردّ الشمس : ص ۲۳۱ ـ ۲۷۶ .

2.كشف الرمس عن حديث ردّ الشمس : ص ۲۳۳ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: سلطانی، محمدعلی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 71690
صفحه از 591
پرینت  ارسال به