1 / 2
انواع مردم
۵۳۳۷.امام على عليه السلامـ در سخنرانى اش كه در آن ، روزگارش را به «بيداد» توصيف كرده و مردم را در آن به سه گروه تقسيم مى كند و به زهد در دنيا سفارش مى كند ـ: اى مردم! ما در روزگارى واژگونه ، و زمانه اى ناسپاس ، به سر مى بريم ؛ روزگارى كه نيكوكار ، در آن ، بدكار به شمار مى آيد ، و ستمكار ، بر طغيانگرى مى افزايد . از آنچه مى دانيم ، بهره نمى بريم ، و از آنچه نمى دانيم ، نمى پرسيم ، و از حادثه اى نمى هراسيم تا آن كه بر ما فرود مى آيد.
مردم ، چهار گروه شده اند :
گروهى از آنان ، كسانى هستند كه چيزى جز خوارىِ نفس ، كندىِ سلاح و كمىِ دارايى ، آنها را از فساد ، باز نمى دارد .
گروه ديگر ، آنانى هستند كه شمشير از نيام بركشيده اند و شرارت خود را آشكار ساخته اند و نيروى سواره و پياده خود را گرد آورده اند ، خود را آماده ساخته و دينشان را براى مالى كه فرصت طلبانه آن را به دست آوردند و يا سوارانى كه فرماندهى كنند و يا منبرى كه بر آن نشينند ، نابود كرده اند ، و چه بد داد و ستدى است كه دنيا را براى جان خويش ، قيمت بشمارى و آن را جاى گزين آنچه براى تو در نزد خدا هست ، بپندارى .
گروهى ديگر ، آنانى هستند كه با كار آخرت ، دنيا را مى جويند ، و با كار دنيا ، در پى آخرت نيستند . از خود ، فروتنى نشان مى دهند ، گام هاى كوتاه برمى دارند ، دامن خويش را بالا نگه مى دارند ، و خود را براى امانت گرفتن ، آراسته مى سازند ، و خطاپوشى خداوند را به گونه ابزارى براى نافرمانى از او به كار مى گيرند . گروهى از آنان ـ كه پستى و نداشتن وسيله ، آنان را از حكومتْ دور كرده ـ به آنچه دارند ، بسنده مى كنند ، خود را به اسم قناعت مى آرايند ، و به لباس اهل زهد ، آراسته مى شوند ، حالْ آن كه هيچ شب و روزى با زهد ، همراه نبوده اند .
انسان هايى باقى مى مانند كه ياد بازگشت قيامت ، نگاه هايشان را فرو هشته و بيم محشر ، اشكشان را جارى ساخته است . اينان ، گريزان از مردم ، ترسان و مقهور ، ساكتِ لب بسته ، دعا كننده مخلص و گريانِ دردمندند كه پرهيزگارى ، آنان را گم نام كرده ، و خوارى دامنگيرشان گشته و در دريايى شور ، غوطه ورند . دهان هايشان بسته ، و دل هايشان زخمى است . آن قدر پند داده اند كه به ستوه آمده اند ، و از چيرگى هواپرستان ، خوار گشته اند ، و كشته شده اند و كم شمار گرديده اند .
بايد كه دنيا در چشمانتان كوچك تر از تفاله برگ درخت سلَم و خرده پشم افتاده از قيچى باشد . از گذشتگان خود ، پند بگيريد ، پيش از آن كه آيندگان از شما پند بگيرند . دنيا نكوهيده را از خود برانيد ؛ چرا كه اين دنيا ، كسانى را كه شيفته تر از شما به آن بودند ، راند .
