۵۵۵۳.امام على عليه السلام :در سرزنش كردن ، زياده روى مكن ؛ چرا كه كينه به بار مى آورَد و به دشمنىِ سخت مى كشانَد ، و از كسى كه رضايتش را اميد مى برى ، دلجويى كن .

۵۵۵۴.امام على عليه السلامـ در حكمت هاى منسوب به ايشان ـ: هر گاه نوجوان را سرزنش كردى ، جايى هم براى [ عذرخواهى او از] خطايش بگذار تا سرزنش ، او را به سركشى نكشانَد .

۵۵۵۵.امام على عليه السلام :ساختن [ شخصيت] نيكان ، به بزرگ داشتن آنان است ، و ساختن [ شخصيت ]بَدان ، به تنبيه كردن آنان .

۵۵۵۶.امام على عليه السلام :از كسانى مباش كه پند برايشان سودمند نيست ، مگر آن كه در تنبيه آنها زياده روى شود . به راستى كه خردمند ، با اندرز ، پند مى گيرد ، در حالى كه چارپايان ، جز با كتك ، پند نمى گيرند .

۵۵۵۷.امام على عليه السلام :هر گاه با خردمند به اشاره [ و كنايه ]سخن بگويى ، او را به سرزنش ، رنجانده اى .

۵۵۵۸.امام على عليه السلام :كيفر دادن خردمندان ، به اشاره است ، و كيفر دادن نادانان ، به تصريح .

۵۵۵۹.امام على عليه السلام :گوشه و كنايه زدن به خردمند ، شديدترين نوعِ سرزنش است .

۵۵۵۳.عنه عليه السلام :لا تُكثِرِ العِتابَ ؛ فَإِنَّهُ يورِثُ الضَّغينَةَ ويَجُرُّ إلَى البِغضَةِ ، وَاستَعتِب مَن رَجَوتَ إعتابَهُ . ^۱

۵۵۵۴.عنه عليه السلامـ فِي الحِكَمِ المَنسوبَةِ إلَيهِ ـ: إذا عاتَبتَ الحَدَثَ فَاترُك لَهُ مَوضِعا مِن ذَنبِهِ ، لِئَلّا يَحمِلَهُ الإِخراجُ ^۲ عَلَى المُكابَرَةِ . ^۳

۵۵۵۵.عنه عليه السلام :اِستِصلاحُ الأَخيارِ بِإِكرامِهِم ، وَالأَشرارِ بِتَأديبِهِم . ^۴

۵۵۵۶.عنه عليه السلام :و لا تَكونَنَّ مِمَّن لا تَنفَعُهُ العِظَةُ إلّا إذا بالَغتَ في إيلامِهِ ، فَإِنَّ العاقِلَ يَتَّعِظُ بِالآدابِ ، وَالبَهائِمِ لا تَتَّعِظُ إلّا بِالضَّربِ . ^۵

۵۵۵۷.عنه عليه السلام :إذا لَوَّحتَ لِلعاقِلِ فَقَد أوجَعتَهُ عِتابا . ^۶

۵۵۵۸.عنه عليه السلام :عُقوبَةُ العُقَلاءِ التَّلويحُ ، عُقوبَةُ الجُهَلاءِ التَّصريحُ . ^۷

۵۵۵۹.عنه عليه السلام :التَّعريضُ لِلعاقِلِ أشَدُّ عِتابِهِ . ^۸