333
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج11

4 / 5

پرهيز از غفلت

۵۵۶۸.امام على عليه السلامـ در سخنرانى اش در توصيف گم راه ـ: او در فرصتى كه خدا داده ، به غافلانْ تمايل مى ورزد و با گناهكاران ، شب را به روز مى آورد ، بدون راهى كه به مقصودش رسانَد و بدون پيشوايى كه راهبرش باشد .
... تا آن كه [ خداوند] از كيفر گناهشان پرده برداشت ، و از پرده هاى غفلت ، بيرونشان آورد ، پسْ به چيزى روى آوردند كه بِدان پشت كرده بودند و پشت به چيزى كردند كه روى بدان آورده بودند ؛ امّا نه از آنچه مى خواستند و بدان رسيدند ، سودى بُردند ، و نه از آنچه حاجت خويش بِدان روا كردند ، بهره اى خوردند .
من ، خودم و شما را از اين جايگاه ، برحذر مى دارم . هر كس بايد از تلاش خود ، سود بَرَد ؛ زيرا بينا كسى است كه بشنود و بينديشد و بنگرد و ببيند و از عبرت ها سود بَرَد و آن گاه ، جاده هاى روشن را بپيمايد و از فرو افتادن در پرتگاه ها و گم راهى در بى راهه ها دورى گزيند و فريب دهندگان را با بيراهه رفتن درباره حقّى ، يا تحريف سخن يا ترسيدن از راستى ، بر ضدّ خويش يارى نكند .
اى شنونده! از سرمستى ات به هوش آى و از غفلتت بيدار شو و از شتابزدگى ات بكاه و در آنچه از زبان پيامبر اُمّى ـ كه درود خدا بر او و خاندانش باد ـ به تو رسيده است و چاره اى از آن نيست ، نيك بينديش و با كسى كه با آن مخالفت مى كند و به چيزى جز آن روى آورده ، مخالفت كن و او را با آنچه خوشايند اوست ، وا گذار .
فخروَرزىِ خود را كنار بگذار و خودبينى ات را فرو نِه و به ياد گورت باش كه گذرت به آن جاست . با هر دستى كه دهى ، باز مى گيرى و چنان كه بكارى ، دِرو مى كنى و آنچه امروزْ پيش فرستى ، فردا به آن مى رسى . جايى براى قدمت بگستران و براى آن روزت پيش فرست .
بپرهيز و بپرهيز ، اى شنونده ! و بكوش و بكوش ، اى غافل! «و [ هيچ كس] چون [ خداى ]آگاه ، تو را خبردار نمى كند» .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج11
332

4 / 5

التَّحذيرُ مِنَ الغَفلَةِ

۵۵۶۸.الإمام عليّ عليه السلامـ مِن خُطبَةٍ لَهُ في صِفَةِ الضّالِّ ـ: وهُوَ في مُهلَةٍ مِنَ اللّهِ يَهوي مَعَ الغافِلينَ ، ويَغدو مَعَ المُذنِبينَ ، بِلا سَبيلٍ قاصِدٍ ، ولا إمامٍ قائِدٍ .
... حَتّى إذا كَشَفَ لَهُم عَن جَزاءِ مَعصِيَتِهِم ، وَاستَخرَجَهُم مِن جَلابيبِ غَفلَتِهِمُ ، استَقبَلوا مُدبِرا ، وَاستَدبَروا مُقبِلاً ؛ فَلَم يَنتَفِعوا بِما أدرَكوا مِن طَلِبَتِهِم ، ولا بِما قَضَوا مِن وَطَرِهِم ۱ .
إنّي اُحَذِّرُكُم ونَفسي هذِهِ المَنزِلَةَ ؛ فَليَنتَفِعِ امرُؤٌ بِنَفسِهِ ؛ فَإِنَّمَا البَصيرُ مَن سَمِعَ فَتَفَكَّرَ ، ونَظَرَ فَأَبصَرَ ، وَانتَفَعَ بِالعِبَرِ ثُمَّ سَلَكَ جَدَدا ۲ واضِحا يَتَجَنَّبُ فيهِ الصَّرعَةَ فِي المَهاوي ، وَالضَّلالَ فِي المَغاوي ، ولا يُعينُ عَلى نَفسِهِ الغُواةَ بِتَعَسُّفٍ في حَقٍّ ، أو تَحريفٍ في نُطقٍ ، أو تَخَوُّفٍ مِن صِدقٍ .
فَأَفِق أيُّهَا السّامِعُ مِن سَكرَتِكَ ، وَاستَيقِظ مِن غَفلَتِكَ ، وَاختَصِر مِن عَجَلَتِكَ . وأنعِمِ الفِكرَ فيما جاءَكَ عَلى لِسانِ النَّبِيِّ الاُمِّيِّ صلى الله عليه و آله مِمّا لا بُدَّ مِنهُ ، ولا مَحيصَ عَنهُ . وخالِف مَن خالَفَ ذلِكَ إلى غَيرِهِ ، ودَعهُ وما رَضِيَ لِنَفسِهِ . وضَع فَخرَكَ وَاحطُط كِبرَك ، وَاذكُر قَبرَك ؛ فَإِنَّ عَلَيهِ مَمَرَّكَ ، وكَما تَدينُ تُدانُ . وكَما تَزرَعُ تَحصُدُ . وما قَدَّمتَ اليَومَ تَقدَمُ عَلَيهِ غَدا ؛ فَامهَد لِقَدَمِكَ ، وقَدِّم لِيَومِكَ . فَالحَذَرَ الحَذَرَ أيُّهَا المُستَمِعُ ! وَالجِدَّ الجِدَّ أيُّهَا الغافِلُ ! «وَ لَا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ»۳ . ۴

1.الوَطَرُ : كلُّ حاجة كان لصاحبها فيها همّة (لسان العرب : ج ۵ ص ۲۸۵ «وطر») .

2.الجَدَد : المستوي من الأرض (النهاية : ج ۱ ص ۲۴۵ «جدد») .

3.فاطر : ۱۴ .

4.نهج البلاغة : الخطبة ۱۵۳ ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۴۰۷ ح ۳۸ ؛ جواهر المطالب : ج ۱ ص ۳۰۸ نحوه وراجع تحف العقول : ص ۱۵۴ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج11
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: سلطانی، محمدعلی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 89180
صفحه از 613
پرینت  ارسال به