5 / 5
خطبه بدون نقطه
۵۶۰۰.امام على عليه السلامـ در سخنرانى (خطبه)اى كه به بِداهه و بدون نقطه ايراد كرد۱ـ: سپاسْ خدايى را كه شايسته ستايش و جايگاه هر ستايش است ، و رساترين و شيرين ترين و سعادت بارترين و شريف ترين و آشكارترين و والاترين و گرامى ترين و سزاوارترين ستايش ، از آنِ اوست . يگانه يكتاى بى همتايى است كه نه پدر دارد و نه فرزند .
فرمان روايان را مسلّط ساخت و به تاختن وا داشت ، و متجاوزان را هلاك كرد و پس راند ، ارزش ها[ ى اخلاقى ]را [ به بندگان] رسانيد و والايى بخشيد ، آسمان را برافراشت و بلندى بخشيد ، زمين را مسطّح كرد و گسترانْد و آن را محكم كرد ، پهن كرد ، امتداد بخشيد و هموار كرد ، آماده كرد و گسترانيد . آب و چَراگاهش را به شما عطا كرد و شمار امّت ها را از روى حكمت تعيين كرد و آنها را شمارْد ، و نشانه ها را راست نمود و استوار كرد .
معبود نخستين ، كه معادلى برايش نيست ، و حكمش رد كننده اى ندارد . هيچ خدايى جز او كه فرمان رواىِ امنيت ده و صورتگرِ بسيار دانا و حاكمِ مهربان و پاك و پاكيزه است ، وجود ندارد . ستوده كار و آبادانْ حَرم است كه به كَرَمش اميد مى رود .
سخن خود را به شما آموخت ، و نشانه هايش را نشان داد ، و احكامش را براى شما فراهم ساخت . حلال خويش را حلال كرد و حرامش را حرام ساخت ، و بار رسالت را بر دوش محمّد صلى الله عليه و آله نهاد ؛ پيامبر مُكرَّم ، سرور ، استوار ، پاك و پاكيزه اش ، كه به خاطر عُلوّ جايگاه و والايى سرورى و استوارى كار و كمال اراده اش ، خداوند ، امّت را توسط او سعادتمند ساخت .
او ، پاك ترين فرزندِ آدم عليه السلام از نظر ولادت ، فرخنده ترينِ آنان ، والاترين آنان ، خوش منظرترين آنان ، درستْ پيمان ترينِ آنان و در جوانى و بزرگ سالى ، با كرامت ترينِ آنان بود . درود خدا بر او و خاندان پاكش باد! درودى خالص ، پى در پى و پرشمار ، و بر دوستداران بزرگوارشان ، درودى ماندگار و پيوسته تا زمانى كه براى آسمان فرمانى نگاشته شده ، و حدّى معلوم است .
او را براى رحمت بر شما و پاك ساختن اعمالتان و آرامش خانه هايتان و بردن ننگتان و اصلاح حالتان و اطاعت از خدا و رسول او ، [ به عنوان] نگهبان و رحمت براى شما فرستاد .
به او گوش فرا دهيد و فرمانش را رعايت كنيد . آنچه را حلال كرده ، حلال شماريد و آنچه را حرام كرده ، حرام دانيد . خدا رحمتتان كند! به تداوم عمل ، تكيه كنيد . حرص را دور سازيد ، تنبلى را از بين ببريد ، مراقب امنيت و نگهبانى مُلك و زيبايىِ آن و بى تابى دل ها و روى آوردن درماندگى و غم به آنها باشيد .
به خدا سوگند ، اصراركنندگان [ بر گناه و سركشى ]هلاك شدند ، و هيچ پدرى براى نهان ماندن نزاد . بسا آرزومندى كه آرزوى چيزى كرده و [ همان چيز ،] او را هلاك ساخته است! و بسا مال و سلاحى كه براى خود آماده كرده اند ، ولى جنگ افزار و تكيه گاه دشمن گشته است !
بار خدايا! سپاس و دوام سپاس ، از آنِ توست ، و فرمان روايى و كمال فرمان روايى ، از آنِ توست .
خدايى جز او نيست . بردبارى او همه بردبارى ها را فرا گرفته ، و حكم او راه بر همه حكم ها بسته ، و علم او هر علمى را فرود آورده است . نگهتان داشته و پناهتان داده ، و دوام سلامت را نصيبتان ساخته ، و براى اطاعت كردن ، راهنمايى تان كرده است ، و به اسلام ، هدايتتان نموده است . رحمتتان كرده ، دعايتان را شنيده ، اعمالتان را پاك گردانده و احوالتان را به سامان نموده است .
از خداوند براى شما دوام سلامت ، كمال سعادت ، نعمت هاى سرشار و شادى روزگار را درخواست مى كنم و سپاس ، تنها از آنِ خداوند است . ۲
1.در ضمن خواندن متن عربى خطبه ، گاه خواننده با «هاء نقطه دار» در آخر بعضى كلمه ها مواجه مى شود ؛ امّا اين «هاء» در بيشتر موارد، به هنگام توقّف ، خوانده نمى شود . از اين رو ، بسيارى اين را ايراد ندانسته اند .
2.ر . ك : تصنيف نهج البلاغة : ص ۹۹ كه خطبه بى نقطه ديگرى را نيز از على عليه السلام آورده است .
آقاى محمودى در نهج السعادة آورده است كه: «از خطبه هاى بى نقطه آن حضرت كه به بداهه فرموده است» و در آخر كلامش افزوده است: «متن خطبه شريف را از الواحد الأحد تا آخر خطبه ، يعنى والحمد للّه وحده ، از مجموعه ادبى علّامه محى الدين محمّد بن عبد القاهر فرزند شهرزورىِ موصلى از شخصيّت هاى قرن هشتم هجرى نقل كرده ام» ، تا آن جا كه: «مجموعه اى از كتب اياصوفياست كه نسخه اى از آن ، در كتاب خانه سليمانيّه در اسلامبول با شماره ثبت ۴۲۵۰ وجود دارد». به بحث آقاى محمودى مراجعه شود .
