على عليه السلام شعرى بجز اين دو بيت ، نسروده است:
قريش ، آرزومند است كه مرا به قتل برساند
آنان كار نيك نمى كنند و پيروز هم نمى شوند .
اگر كشته شوم ، اين خط و اين نشان كه آنان
با دشوارى هايى دست به گريبان شوند كه آثار آن، همواره پابرجا بماند . ۱
اين دو سخن ، هر دو ناصواب و افراط در نفى اشعار امام عليه السلام است و كسانى در نقد سخن مازِنى بيان داشته اند كه ابيات ديگرى از امام عليه السلام نقل گرديده است كه به آسانى نمى شود از آنها گذشت. علّامه مجلسى با اين كه حكم انتساب تمام آنچه در ديوانِ مشهورِ منسوب به مولا عليه السلام را محلّ تأمّل دانسته، اما انتساب ديوان را به آن حضرت ، مشهور مى داند. ۲
به هر حال ، ردّ پاى آثارى كه نشان از جمع و تدوين اشعار امام على عليه السلام دارند ، بسى دير پاى است . نجاشى در ضمن شمارش آثار ابو احمد عبد العزيز بن يحيى جَلودى اَزْدى بصرى (م 332 ق) ، از جمله نوشته است:
كتاب «شعر على عليه السلام » . ۳
مشهورترين و كهن ترين مجموعه موجود از اشعار امير مؤمنان ، أنوار العقول من أشعار وصىّ الرسول است كه قطب الدين محمّد بيهقى كَيدُرى ، آن را بر اساس دو جمع و تدوين پيش از خود ، و نيز گزارش ها و نقل هاى يافته شده در لابه لاى آثار مكتوب ، سامان داده است. كَيدُرى ، خود در مقدّمه كتاب، محتواى اين ديوان و چگونگى محتواى آن را بدين گونه گزارش كرده است:
1.معجم الاُدباء: ج ۴ ص ۱۸۱۰ ش ۷۸۴ ، النهاية : ج ۲ ص ۲۷۹ ، المناقب ، ابن شهر آشوب : ج ۳ ص ۳۱۲ ، بحار الأنوار: ج ۴۲ ص ۲۲۳ ح ۳۱.
2.تفصيل را بنگريد در بحث ارجمند مرحوم كيوان سميعى در : تحقيقات ادبى : ص ۳۳۳ ـ ۳۵۹ .
3.رجال النجاشى : ج ۲ ص ۵۵ ش ۶۳۸ .