۵۰۷۵.امام على عليه السلامـ در يكى از سخنرانى هايش ـ: اگر انديشه ات را در راه هاى گوناگون به كار گيرى تا به نهايت آن برسى ، برهانْ جز به اين ، راهنمايى ات نخواهد كرد كه آفريننده مورچه ، همان آفريننده خرما بُن [ با همه بلندى و ستبرى اش] است ، به خاطر دقّتى كه جدا جدا در [ آفرينش] هر چيز به كار رفته است ، و تفاوت هاى دقيقى كه در آفرينش هر جاندار با جاندار ديگر نهفته است، و اين كه [ براى خداوند ]در كار آفرينش، ميان اجسام سخت و نرم، و سنگين و سبك،و قوى و ضعيف ، هيچ فرقى نيست.
۵۰۷۶.امام على عليه السلام :از آن جا كه براى اثبات آفريننده جهان ، راهى جز خِرد نيست ـ زيرا او حس نمى شود تا چشم و يا يكى از حواس ، او را درك كند ـ ، اگر او يگانه نبود ، بلكه دو و يا بيشتر بود ، بايد خرد ، چنان كه سازنده يگانه را اثبات مى كند ، چندين سازنده را اثبات مى كرد ، و اگر سازنده جهانْ دوتا بود ، تدبير آنها با نظمى يكسان جارى نمى شد و احوال آن دو ، با استوارى و تمامت سامان نمى يافت ؛ زيرا اختلاف در انگيزه و رفتار، از دو نفر امرى خردپذير است.
و روا نيست كه گفته شود : «آن دو اتّفاق نظر دارند و اختلافى ندارند» ؛ چون هر كس اتّفاق نظرش [ با ديگرى ]روا باشد ، اختلاف ورزيدنش هم ممكن است . مگر نمى بينى دو كس كه با يكديگر اتّفاق نظر دارند، از دو حالت ، خارج نيستند؟ يا هر دو بر اداره جهان ، توانا هستند و يا هر دو ناتوان اند . اگر هر دو توانا باشند ، هر دو ناتوان خواهند بود ، و اگر هر دو ناتوان باشند ، هر دو جاهل اند ، و ناتوان و جاهل ، نه خداست و نه قديم .
