543
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج11

4 / 3

دو نفرى كه هر يك از آنها مدّعى بود كه آن ديگرى بنده اوست

۵۷۱۱.امام صادق عليه السلام :در روزگار على عليه السلام ، مردى از كوهستان به همراه غلامش براى حج [ به سمت مكّه ]حركت كرد . غلام ، خطايى كرد . آقايش وى را زد . غلام گفت : توآقاى من نيستى ؛ بلكه من آقاى تو اَم .
هر كدام ، ديگرى را تهديد مى كرد و مى گفت : اى دشمن خدا! بگذار به كوفه برسيم ؛ تو را پيش امير مؤمنان خواهم برد .
هنگامى كه به كوفه رسيدند ، پيش امير مؤمنان آمدند . آن كه غلام را زده بود ، [ به على عليه السلام ] گفت : خدا خيرت دهد! اين ، غلام من است . مرتكب خطا شد . من هم او را زدم ، و او با من گلاويز شد .
ديگرى گفت : به خدا سوگند كه اين ، غلام من است . پدرم مرا همراه او فرستاده تا مرا آموزش دهد ؛ ولى او با من گلاويز شد ، و ادّعا مى كند كه مالك من است تا مالم را از دستم بيرون آورَد .
هر كدام از آن دو ، سوگند مى خوردند و يكديگر را به دروغگويى متّهم مى كردند .
على عليه السلام فرمود : «برويد و در اين شب ، با هم به راستى كنار آييد و فردا ، جز به حق ، نزد من نياييد» .
هنگامى كه صبح شد ، امير مؤمنان به قنبر گفت : «در ديوار ، دو سوراخ درست كن» .
على عليه السلام عادت داشت كه وقتى وارد صبح مى شد ، به تعقيب نماز مى پرداخت وتسبيح مى گفت تا آن كه خورشيد به مقدار يك نيزه بالا مى آمد .
[ صبح هنگام ،] آن دو مرد آمدند . مردم هم گرد آمدند و مى گفتند : ماجرايى نزدوى (على عليه السلام ) مطرح شده است كه تاكنون مانند آن نزد او طرح نشده است و ازآن ، موفّق بيرون نخواهد آمد .
على عليه السلام به آن دو فرمود : «چه مى گوييد؟»
هر يك از آنها سوگند خورد كه ديگرى غلام اوست .
[ على عليه السلام ] به آن دو فرمود : «برخيزيد كه من ، شما را راستگو نمى بينم» .
سپس به يكى از آن دو فرمود : «سرت را داخل اين سوراخ كن» .
پس از آن به ديگرى فرمود : «سرت را داخل سوراخ ديگر كن» . آن گاه فرمود : «اى قنبر! شمشير پيامبر خدا را برايم بياور . زود باش تا گردن آن را كه بنده است ،بزنم».
غلام ، با سرعت ، سرش را از سوراخ ، بيرون كشيد ، در حالى كه ديگرى سرش رادر سوراخ ، نگه داشته بود .
على عليه السلام به غلام فرمود : «مگر تو وانمود نمى كردى كه بنده نيستى؟»
غلام گفت : چرا ؛ ولى او مرا كتك زده و بر من ستم نموده است .
امير مؤمنان ، از آن مرد [ آزاد] ، تعهّد گرفت و غلام را به او سپرد .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج11
542

4 / 3

رَجُلانِ ادَّعى كُلٌّ مِنهُما أنَّهُ مَولىً لِلآخَرِ

۵۷۱۱.الإمام الصادق عليه السلام :إنَّ رَجُلاً أقبَلَ عَلى عَهدِ عَلِيٍّ عليه السلام مِنَ الجَبَلِ حاجّا ومَعَهُ غُلامٌ لَهُ ، فَأَذنَبَ ، فَضَرَبَهُ مَولاهُ ، فَقالَ : ما أنتَ مَولايَ ، بَل أنَا مَولاكَ ! فَما زالَ ذا يَتَوَعَّدُ ذا ، وذا يَتَوَعَّدُ ذا ويَقولُ : كَما أنتَ حَتّى نَأتِيَ الكوفَةَ يا عَدُوَّ اللّهِ ، فَأَذهَبِ بِكَ إلى أميرِ المُؤمِنينَ عليه السلام .
فَلَمّا أتَيَا الكوفَةَ أتَيا أميرَ المُؤمِنينَ عليه السلام ، فَقالَ الَّذي ضَرَبَ الغُلامَ : أصلَحَكَ اللّهُ ! هذا غُلامٌ لي وإنَّهُ أذنَبَ فَضَرَبتُهُ فَوَثَبَ عَلَيَّ . وقالَ الآخَرُ : هُوَ وَاللّهِ غُلامٌ لي ؛ إنَّ أبي أرسَلَني مَعَهُ لِيُعَلِّمَني ، وإ نَّهُ وَثَبَ عَلَيَّ يَدَّعيني لِيَذهَبَ بِمالي !
فَأَخَذَ هذا يَحلِفُ وهذا يَحلِفُ ، وهذا يُكَذِّبُ هذا وهذا يُكَذِّبُ هذا ، فَقالَ : اِنطَلِقا فَتَصادَقا في لَيلَتِكُما هذِهِ ولا تَجيئاني إلّا بِحَقٍّ .
فَلَمّا أصبَحَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام قالَ لَقَنبَرٍ : اِثقِب فِي الحائِطِ ثَقبَينِ ، وكانَ إذا أصبَحَ عَقَّبَ ـ حَتّى تَصيرَ الشَّمسُ عَلى رُمحٍ ـ يُسَبِّحُ ، فَجاءَ الرَّجُلانِ وَاجتَمَعَ النّاسُ ، فَقالوا : لَقَد وَرَدَت عَلَيهِ قَضِيَّةٌ ما وَرَدَ عَلَيهِ مِثلُها ، لا يَخرُجُ مِنها !
فَقالَ لَهُما : ما تَقولانِ ؟ فَحَلَفَ هذا أنَّ هذا عَبدُهُ ، وحَلَفَ هذا أنَّ هذا عَبدُهُ ، فَقالَ لَهُما : قوما ؛ فَإِنّي لَستُ أراكُما تَصدُقانِ ، ثُمَّ قالَ لِأَحَدِهِما : أدخِل رَأسَك فِي هذا الثَّقبِ ، ثُمَّ قالَ لِلآخَرِ : أدخِل رَأسَكَ في هذَا الثَّقبِ ، ثُمَّ قالَ : يا قَنبَرُ ! عَلَيَّ بِسَيفِ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، عَجَّلِ اضرِب رَقَبَةَ العَبدِ مِنهُما !
فَأَخرَجَ الغُلامُ رَأسَهُ مُبادِرا ، فَقالَ عَلِيٌّ عليه السلام لِلغُلامِ : أ لَستَ تَزعُمُ أ نَّكَ لَستَ بِعَبدٍ ؟ ومَكَثَ الآخَرُ فِي الثَّقبِ . فَقالَ : بَلى ولكِنَّهُ ضَرَبَني وتَعَدّى عَلَيَّ . فَتَوَثَّق لَهُ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام ودَفَعَهُ إلَيهِ . ۱

1.الكافي : ج ۷ ص ۴۲۵ ح ۸ ، تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۳۰۷ ح ۸۵۱ كلاهما عن عبد اللّه بن عثمان عن رجل وراجع خصائص الأئمّة عليهم السلام : ص ۸۶ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج11
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: سلطانی، محمدعلی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 100728
صفحه از 613
پرینت  ارسال به