213
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج9

10 / 3

حَسّان بن ثابت ۱

3995 . او كه از شاعران هوشمند قرن اوّل است ، مى گويد :


خداوند به ابو الحسن ، جزاى خير دهد ـ و پاداش به دست اوست ـ !
چه كسى چون ابو الحسن است ؟

با ويژگى هايى كه شايسته توست ، بر قريش ، پيشى گرفتى
سينه ات فراخ و دلت آزمايش شده است .

بزرگان قريش ، آرزوى جايگاه تو را داشتند
هرگز ندار به پاى برخوردار نمى رسد .

تو در هر جا براى اسلام
چون ريسمان نسبت به دَلْوى .

در نسل لُؤَى بن غالب ، به تو اميد مى رفت
كه ويژگى هاى او را داشته باشى و به كس ديگر ، هيچ اميدى نبود .

براى ما خشمگين شدى ، آن هنگام كه عَمرو برخاست و خطبه اى ايراد كرد
و در آن ، تقوا راميرانْد و كينه را زنده كرد .

پيامبر خدا و عهدش با تو را در بين ما نگه داشتى
و چه كسى از تو به او نزديك تر است؟ چه كسى؟

آيا تو در برادرى ، برادر و جانشين او نيستى؟
و داناترين شخص به قرآن و سنّت؟

تو بر گردن ما حقّ بسيار بزرگى دارى
مادام كه در نجد و شيجه و آن گاه در يمن باشى .

1.ابو وليد حسّان بن ثابت بن منذر ، هشت سال پيش از تولّد پيامبر صلى الله عليه و آله به دنيا آمد و يكصد و بيست سال عمر كرد و بنا بر قولى در سال ۵۴ ق ، درگذشت . خاندان حسّان ، يكى از خاندان هاى شاعر و ريشه دار در ادب و سرودن شعر بودند . ابو عبيده گفته است : عرب ها اتّفاق نظر دارند كه حسّان ، شاعرترينِ اهل شهرهاست و به سه جهت بر ديگر شاعران برترى دارد : شاعر انصار است ؛ در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله شاعر وى بود ؛ و در عصر اسلام ، شاعر اهل يمن به شمار مى آمد (ر .ك : الغدير : ج ۲ ص ۱۰۷) .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج9
212

10 / 3

حَسّانُ بنُ ثابِتٍ ۱

3995 . من جهابذة شعراء القرن الأوّل ، يقول :


جَزَى اللّهُ خَيرا۲وَالجَزاءُ بِكَفِّهِ
أبا حَسَنٍ عَنّا ومَن كَأَبي حَسَنْ

سَبَقتَ قُرَيشا بِالَّذي أنتَ أهلُهُ
فَصَدرُكَ مَشروحٌ وقَلبُكَ مُمتَحَنْ

تَمَنَّت رِجالٌ مِن قُرَيشٍ أعِزَّةٌ
مَكانَكَ هَيهاتَ الهُزالُ مِنَ السِّمَنْ!

وأنتَ مِنَ الإِسلام في كُلِّ مَنزِلٍ
بِمَنزِلَةِ الدَّلوِ البَطينِ مِنَ الرَّسَنْ

وكُنتَ المُرجّى مِن لُؤَيِّ بنِ غالِبٍ
لِما كانَ مِنهُ وَالَّذي كانَ لَم يَكُنْ

غَضِبتَ لَنا إذ قامَ عَمرٌو بِخُطبَةٍ
أماتَ بِهَا التَّقوى وأحيا بِهَا الإِحَنْ

حَفِظتَ رَسولَ اللّهِ فينا وعَهدَهُ
إلَيكَ ومَن أولى بِهِ مِنكَ مَنْ ومَنْ ؟

أ لَستَ أخاهُ فِي الهُدى ووَصِيَّهُ
وأعلَمَ مِنهُم بِالكِتابِ وبِالسُّنَنْ

فَحَقُّكَ مادامَت بِنَجدٍ وَشيجَةٌ
عَظيمٌ عَلَينا ثُمَّ بَعدُ عَلَى اليَمَنْ۳

1.أبو الوليد حسّان بن ثابت بن المنذر : ولد حسّان قبل مولد النبيّ صلى الله عليه و آله بثمان سنين ، وعاش مائة وعشرين سنة وتوفّي سنة ۵۴ ه على قول ، وبيت حسّان أحد بيوتات الشعر ، عريق في الأدب ونظم القريض . وعن أبي عبيدة : إنّ العرب اجتمعت على أنّ حسّان أشعر أهل المدن وأنّه فضل الشعراء بثلاث : كان شاعر الأنصار ، وشاعر النبيّ صلى الله عليه و آله في أيّامه ، وشاعر اليمن كلّها في الإسلام (راجع الغدير : ج ۲ ص ۱۰۷) .

2.في المصدر : «عنّا» ، وما في المتن أثبتناه من تاريخ اليعقوبي .

3.الأخبار الموفّقيّات : ص ۵۹۸ نحوه ، شرح نهج البلاغة : ج ۶ ص ۳۵ ؛ الغدير : ج ۲ ص ۴۳ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج9
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: سلطانی، محمدعلی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 55691
صفحه از 551
پرینت  ارسال به