33
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج8

ى ـ مظلوميت على عليه السلام

اين همه تأكيد بر نماياندن شخصيت على عليه السلام چرا؟ اين همه ارج گزارى ها وبزرگدارى ها چرا؟ على عليه السلام بزرگ است وبزرگ تر از آن كه مرغ وهْم بر ستيغ شخصيت او فراز آيد. ۱ على عليه السلام چهره اى است كه بايد شناسانده شود ؛ امّا آن همه تأكيد بر لزوم دوستى على ، همراهى با على ، هشدار به كسى كه با على در افتد و حرمت حريم او را بشكند .
شگفتا از اين قصه پر غصّه ! پيامبر صلى الله عليه و آله گويا اين همه را در آينه زمان مى نگرد : نامردى ها ، حرمت شكنى ها ، تنها گذاردن على عليه السلام ، ستمْ روادارى به على عليه السلام ، آرى ؛ اين همه را مى نگرد و مى گويد :
امّت، پس از من بر تو نيرنگ خواهند كرد.۲
و على عليه السلام را در آغوش مى گيرد و اشك مى ريزد و از مظلوميت فرداى او با وى سخن مى گويد. على عليه السلام اين لحظات را چنين گزارش نموده است :
پيامبر خدا مرا در آغوش گرفت و شروع به گريستن كرد . پرسيدم : چرا گريه مى كنى؟ فرمود : «[ به سبب] كينه هاى مردم كه جز پس از من ، عليه تو آشكار نخواهند كرد» .۳
شگفتا ، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله وى را از ميان همگان براى «اخوّت» بر مى گزيند ، و به حكم الهى درهاى همه خانه ها را به مسجد مى بندد ، جز خانه على عليه السلام را . بارهاى بار به عظمت و والايى او تصريح مى كند و در پيش ديد امّت ـ بدان گونه كه آورديم ـ او را مى ستايد و ستم به او را ستم به خود ، و دشنام به او را دشنام به خود وخدا مى شناساند ؛ امّا با قلبى آكنده از اندوه ، «مظلوميتش» را نيز رقم مى زند و در فرجام ، به خون نشستن آن چهره بى بديل تاريخ را و درد گذارى سوزش را با اين عبارت كه:
پدرم فداى تنهاىِ شهيد .
واين كه :
تو كشته مى شوى و اين از اين (محاسنت از خون سرت) رنگين مى شود .۴
بدين سان ، على عليه السلام در تمام ابعاد ، انسانى بى همتاست و شگفتا كه در مظلوميت نيز .
با عنايت به نكاتى كه شرح آن گذشت ، اينك متن بخشى از سخنان پيامبر خدا صلى الله عليه و آله درباره على عليه السلام مى آيد :

1.اشاره به فرمايش امير مؤمنان دارد كه: «ولا يرقى إليّ الطير؛ ...» .

2.ر . ك : ج ۱۰ ص ۴۱۳ (مظلوميّت پس از پيامبر) .

3.ر . ك : ج ۷ ص ۲۵۷ (تو كشته خواهى شد) .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج8
32

ي ـ مظلوميّة عليّ عليه السلام

لماذا كلّ هذا التركيز على شخصيّة عليّ ؟ ولماذا هذا التمجيد والتبجيل ؟ عليّ كبير ، وشأنه أعظم من أن يرقى إلى ذراه الطير ۱ ؛ فإذن ينبغي لهذه الشخصيّة أن تعرّف ، بَيدَ أنّ السؤال لا يزال : لماذا كلّ هذا التأكيد على لزوم حبّ عليّ وموالاته ؟ ولماذا هذا التحذير من مناوأته ومخالفته وانتهاك حرمته ؟ عجبا لهذا الحديث المليء بالشجون !
لكأنّ رسول اللّه صلى الله عليه و آله يتشوّف ذلك كلّه ويتطلّع إليه عبر مرآة الزمان ؛ ينظر ضروب المظالم والإحن والأضغان ، يرى غربة عليّ ووحدته وما ينزل به من الظلم الفظيع . أجل ، لكأنّ رسول اللّه ينظر إلى ذلك كلّه ، وهو يخاطب أمير المؤمنين بقوله : «إنَّ الاُمَّةَ سَتَغدِرُ بِكَ مِن بَعدي» . ۲
هذا النبيّ يحتضن عليّا وتنهمر عيونه بالدموع ، وهو يذكر عليّا وما ينزل به من ظلمٍ في الغد ؛ وهذا أمير المؤمنين يصف لنا المشهد وَوَجْد النبيّ ، بقوله :
«اِعتَنَقَنِيَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله ثُمَّ أجهَشَ باكِيا ، قُلتُ : ما يُبكيكَ ؟ قالَ : ضَغائِنُ قَومٍ لايُبدونَها لَكَ إلّا مِن بَعدي» . ۳
يا للعجب ! رسول اللّه صلى الله عليه و آله ينتخب عليّا لمؤاخاته من بين الجميع ، ويأتيه أمر السماء بغلق الأبواب المشرعة على المسجد كلّها إلّا باب عليّ . يصرّح بمنزلة عليّ مرّات ومرّات ، ويمتدحه على مرأى من الاُمّة ومسمع ، ويشيد بمكانته ، ويذكر بوضوح أنّ من آذى عليّا فقد آذاه ، ومن سبّ عليّا فقد سبّ اللّه ورسوله . لكنّه يعود ليسجّل بقلب مصدوع مليء بالألم مظلوميّةَ الإمام ، وما يؤول إليه من الانغمار بدم الجراح ، فيقول مخاطبا إيّاه مواسيا : «بِأَبِي الوَحيدُ الشَّهيدُ» . ۴
كما يقول صلى الله عليه و آله : «إنَّكَ مَقتولٌ وهذِهِ مَخضوبَةٌ مِن هذِهِ» . ۵
وهكذا لا يرتقي إلى عليٍّ نظير في الأبعاد الإنسانيّة كلّها ، كما من العجب أن لا يرتقي إلى مظلوميّته أحدٌ أيضا !
على ضوء النقاط التي مرّت ، نقدّم فيما يلي شطرا من كلمات النبيّ صلى الله عليه و آله حيال عليّ عليه السلام :

1.إشارة لقول أمير المؤمنين عليه السلام : «ولا يرقى إليّ الطير» .

2.. راجع : ج ۱۰ ص ۴۱۲ (المظلوميّة بعد النبيّ) .

3.. راجع: ج ۷ ص ۲۵۶ (إنّك مقتول) .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج8
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: سلطانی، محمدعلی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 88974
صفحه از 578
پرینت  ارسال به