529
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج7

۳۰۹۵.امام حسن عليه السلام :خداوند عز و جل فرموده است : «و پيشتازان، مقدّم اند. آنان اند همان مقرّبان» و پدرم، پيشتازترينِ پيشتازان به سوى خداوند عز و جل و پيامبرش، و نزديك ترينِ نزديكان بود. همانا خداوند متعال فرمود : «كسانى از شما كه پيش از فتح [ مكّه ]انفاق و جهاد كرده اند، [ با ديگران ]يكسان نيستند. آنان به درجه بزرگ ترند» . پدرم در اسلام و ايمان آوردن، نخستينِ آنان بود، و در مهاجرت و پيوستن به خدا و پيامبر خدا، اوّلينِ آنان بود، و نخستين آنان در انفاق با تمام توان و گنجايشش بود .
خداوند سبحان فرموده است : «و [ نيز] كسانى كه بعد از آنان (مهاجران و انصار) آمده اند [ و] مى گويند : پروردگارا! بر ما و بر آن برادرانمان كه در ايمان آوردن بر ما پيشى گرفتند، ببخشاى و در دل هايمان نسبت به كسانى كه ايمان آورده اند، [ هيچ گونه ]كينه اى مگذار. پروردگارا ! راستى كه تو رئوف و مهربانى» .
بنا بر اين، همه مردم از همه ملّت ها به جهت پيش گامىِ او در ايمان به پيامبرش ، براى او استغفار مى كنند، به خاطر آن كه هيچ كس در ايمان بر او پيشى نگرفت. خداوند متعال فرموده است : «و پيشتازانِ نخستين از مهاجران و انصار، و كسانى كه با نيكوكارى از آنان پيروى كردند» .
او پيشتازِ همه پيشتازان بود و خداوند، همان گونه كه پيشتازان را به برجاىْ ماندگان و پسينيان برترى داده ، پيشتازِ پيشتازان را هم بر پيشتازان، برترى داده است.

۳۰۹۶.الدرّ المنثورـ به نقل از ابن عبّاس، درباره سخن خداوند متعال :«و پيشتازان، مقدّم اند»ـ: درباره حزقيل (مؤمن آل فرعون) ، حبيب نجّار (كه در سوره ياسين يادشده) و على بن ابى طالب عليه السلام نازل شده است. هر كدام از آنان، پيشتاز امّت خود هستند و على عليه السلام در پيشتازى، برترينِ آنان است.


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج7
528

۳۰۹۵.الإمام الحسن عليه السلام :قَد قالَ اللّهُ عَزَّ وجَلَّ : «وَ السَّـبِقُونَ السَّـبِقُونَ * أُوْلَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ» وكانَ أبي سابِقَ السّابِقينَ إلَى اللّهِ عَزَّ وجَلَّ وإلى رَسولِهِ صلى الله عليه و آله وأقرَبَ الأَقرَبينَ ، فَقَد قالَ اللّهُ تَعالى : «لَا يَسْتَوِى مِنكُم مَّنْ أَنفَقَ مِن قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قَـتَلَ أُوْلَـئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً» . ۱
فَأَبي كانَ أوَّلَهُم إسلاما وإيمانا ، وأوَّلَهُم إلَى اللّهِ ورَسولِهِ هِجرَةً ولُحوقا،وأوَّلَهُم عَلى وُجدِهِ ووُسعِهِ نَفَقَةً، قالَ سُبحانَهُ: «وَ الَّذِينَ جَآءُو مِن بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِاءِخْوَ نِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْاءِيمَـنِ وَ لَا تَجْعَلْ فِى قُلُوبِنَا غِلاًّ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ رَبَّنَآ إِنَّكَ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ»۲ فَالنّاسُ مِن جَميعِ الاُمَمِ يَستَغفِرونَ لَهُ بِسَبقِهِ إيّاهُمُ الإيمانَ بِنَبِيِّهِ صلى الله عليه و آله ، وذلِكَ أنَّهُ لَم يَسبِقهُ إلَى الإيمانِ أحَدٌ ، وقَد قالَ اللّهُ تَعالى : «وَ السَّـبِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَـجِرِينَ وَالْأَنصَارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَـنٍ» فَهُوَ سابِقُ جَميعِ السّابِقينَ ، فَكَما أنَّ اللّهَ عَزَّ وجَلَّ فَضَّلَ السّابِقينَ عَلَى المُتَخَلِّفينَ واَلمُتَأَخِّرينَ ، فَكَذلِكَ فَضَّلَ سابِقَ السّابِقينَ عَلَى السّابِقينَ . ۳

۳۰۹۶.الدرّ المنثور عن ابن عبّاسـ في قَولِهِ تَعالى: «وَ السَّـبِقُونَ السَّـبِقُونَ» ـ : نَزَلَت في حِزقيلَ مُؤمِنِ آلِ فِرعَونَ ، وحَبيبٍ النَّجّارِ الَّذي ذُكِرَ في يس ، وعَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ عليه السلام ، وكُلُّ رَجُلٍ مِنهُم سابِقُ اُمَّتِهِ ، وعَلِيٌّ عليه السلام أفضَلُهُم سَبقا . ۴

1.الحديد : ۱۰ .

2.الحشر : ۱۰ .

3.الأمالي للطوسي : ص ۵۶۳ ح ۱۱۷۴ ، بحار الأنوار : ج ۷۲ ص ۱۵۲ ح ۲۹ نقلاً عن كتاب البرهان وكلاهما عن عبد الرحمن بن كثير عن الإمام الصادق عن أبيه عن جدّه عليهم السلام .

4.الدرّ المنثور : ج ۸ ص ۷ نقلاً عن ابن أبي حاتم وابن مردويه عن النعمان .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج7
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: محدثی، جواد؛ سلطانی، محمدعلی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 73221
صفحه از 580
پرینت  ارسال به