171
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6

۲۵۷۴.وقعة صِفّينـ به نقل از صَعصَعه ـ: عَدىّ بن حاتم پيش آمد و گفت: اى امير مؤمنان! همانا باطل پيشگان، ياراىِ رويارويى با حق پيشگان را ندارند ، به راستى ، هر دسته اى از ما كه به مصيبتى گرفتار شده باشد ، ايشان نيز به همانندِ آن گرفتار شده اند ؛ و هر دو گروه زخم برداشته اند ، ليكن باقى مانده لشكر ما توانمندترند . ايشان بى تاب گشته اند و پس از بى تابىِ آنان ، بى شك تو به خواستِ خود ، دست خواهى يافت . پس با آن قوم بجنگ .
آن گاه ، اَشتر نَخَعى برخاسته ، گفت : اى امير مؤمنان! معاويه را در ميان مردانش جانشينى نيست ؛ امّا خداى را سپاس كه تو جانشين دارى . اگر هم مردانى همچو مردان تو داشت ، پايدارى و بينايى تو را نداشت . پس آهن را بر آهن بكوب و از خداىِ ستوده يارى خواه .
سپس عمرو بن حَمِق برخاست و گفت:اى امير مؤمنان! به خدا سوگند ، ما با تعصّب نسبت به باطل به اجابت دعوت تو و يارى ات برنخاستيم و فقط خداى عز و جل را اجابت كرديم و در طلب حق برآمديم . اگر كسى جز تو ما را به آنچه فرا خواندى (جنگ ) ، فرا مى خوانْد ، در آن ، كشمكش در مى گرفت و بگومگوى درگوشى ، به درازا مى كشيد . امّا اكنون حق به نقطه برخوردِ [ نهايى با باطل ]رسيده و ما را با وجود تو [ حقِّ] رأى نيست .
اشعث بن قيس ، خشمگينانه برخاست و گفت : اى امير مؤمنان! ما براى تو بر همانيم كه ديروز بوديم ؛ امّا فرجامِ كار ما همانند آغازِ آن نيست . در ميان اين سپاه ، هيچ كس نسبت به عراقيانْ دلسوزتر و نسبت به شاميانْ انتقامجوتر از من نيست . پس دعوت شاميان را در داور قرار دادن كتاب خدا بپذير ، كه تو از ايشان به [ پيروى از ]قرآن سزاوارترى . اكنون سپاهيان دوستار زندگى اند و از جنگ بيزار شده اند .
على عليه السلام گفت : «اين موضوعى است كه بايد در آن انديشيد» .
و گفته اند كه شاميان بى تابى كردند و گفتند : اى معاويه! نشانه پذيرش دعوت خويش را در عراقيان نمى بينيم . پس دعوت را از نو تكرار كن ، كه با اين دعوت در ايشان نفوذ كرده و آنان را در [پذيرش دعوتِ ]خود به طمع افكنده اى.


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
170

۲۵۷۴.وقعة صفّين عن صعصعة :أقبَلَ عَدِيُّ بنُ حاتِمٍ فَقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ! إن كانَ أهلُ الباطِلِ لا يَقومونَ بِأَهلِ الحَقِّ ؛ فَإِنَّهُ لم يُصَب عُصبَةٌ مِنّا إلّا وقَد اُصيبَ مِثلُها مِنهُم ، وكُلٌّ مَقروحٌ ، ولكِنّا أمثَلُ بَقِيَّةً مِنهُم ، وقَد جَزِعَ القَومُ ، ولَيسَ بَعدَ الجَزَعِ إلّا ما تُحِبُّ ، فَناجِزِ القَومَ .
فَقامَ الأَشتَرُ النَّخَعِيُّ فَقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ! إنَّ مُعاوِيَةَ لا خَلَفَ لَهُ مِن رِجالِهِ ، ولَكَ بِحَمدِ اللّهِ الخَلَفُ ، ولَو كانَ لَهُ مِثلُ رِجالِكَ لَم يَكُن لَهُ مِثلُ صَبرِكَ ولا بَصَرِكَ ، فَاقرَعِ الحَديدَ بِالحَديدِ ، وَاستَعِن بِاللّهِ الحَميدِ .
ثُمَّ قامَ عَمرُو بنُ الحَمِقِ فَقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ! إنّا وَاللّهِ ما أجَبناكَ ، ولا نَصَرناكَ عَصَبِيَّةً عَلَى الباطِلِ ولا أجَبنا إلَا اللّهَ عَزَّ وجَلَّ ، ولا طَلَبنا إلَا الحَقَّ ، ولَو دَعانا غَيرُكَ إلى مادَعَوتَ إلَيهِ لاستَشرى فيهِ اللَّجاجُ ، وطالَت فيهِ النَّجوى ؛ وقَد بَلَغَ الحَقُّ مَقطَعَهُ ، ولَيسَ لَنا مَعَكَ رَأيٌ .
فَقامَ الأَشعَثُ بنُ قَيسٍ مُغضِباً فَقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ! إنّا لَكَ اليَومَ عَلى ما كُنّا عَلَيهِ أمسِ ، ولَيسَ آخِرُ أمرِنا كَأَوَّلِهِ ، وما مِنَ القَومِ أحَدٌ أحنى عَلى أهلِ العِراقِ ولا أوتَرَ لِأَهلِ الشّامِ مِنّي ؛ فَأَجِبِ القَومَ إلى كِتابِ اللّهِ ؛ فَإِنَّكَ أحَقُّ بِهِ مِنهُم ، وقَد أحَبَّ النّاسُ البَقاءَ ، وكَرِهُوا القِتالَ .
فَقالَ عَلِيٌّ عليه السلام : إنَّ هذا أمرٌ يُنظَرُ فيهِ .
وذَكَروا أنَّ أهلَ الشّامِ جَزِعوا فَقالوا : يا مُعاوِيَةُ ! ما نَرى أهلَ العِراقِ أجابوا إلى ما دَعَوناهُم إلَيهِ ، فَأَعِدها جَذَعَةً ؛ فَإِنَّكَ قَد غَمَرتَ بِدُعائِكَ القَومَ ، وأطمَعتَهُم فيكَ . ۱

1.وقعة صفّين : ص ۴۸۲ ؛ الإمامة والسياسة : ج ۱ ص ۱۴۴ وفيه إلى «أحبّ الناس البقاء» ، المعيار والموازنة : ص ۱۷۳ كلاهما نحوه وراجع مروج الذهب : ج ۲ ص ۴۰۱ والأخبار الطوال : ص ۱۹۰ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: حسینی، سید ابوالقاسم؛ محدثی، جواد
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 75013
صفحه از 604
پرینت  ارسال به