19
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6

۲۴۷۳.مروج الذّهب :در دومين روز نبرد كه پنج شنبه بود ، على عليه السلام ، هاشم بن عُتْبة بن ابى وقّاص زُهْرىِ مِرقال را به ميدان فرستاد ؛ همو كه برادرزاده سعد بن ابى وقّاص بود و از آن روى «مرقال» خوانده مى شد كه در جنگ ، تيزتَك بود . وى كه از شيعيان على به شمار مى رفت ، يك چشم خويش را در جنگ يَرموك از دست داده بود ... آن گاه ، معاويه ، ابو اَعور سُلَمى را به ميدان وى فرستاد ؛ يعنى سفيان بن عوف را كه از پيروان معاويه و جداشدگان از على عليه السلام بود . پس ميان ايشان جنگى سخت درگرفت و در فرجامِ روز ، با كشتگانى بسيار باز گشتند .

8 / 6

روزِ سوم نبرد

۲۴۷۴.تاريخ الطبرىـ به نقل از قاسم ، غلامِ يزيد بن معاويه ـ: روز سوم ، عمّار بن ياسر به ميدان آمد و عمرو بن عاص به مقابله اش برون شد . سپاهيان به نبردى بس سخت پرداختند . عمّار سخن گفتن آغاز كرد : اى عراقيان! آيا مى خواهيد كسى را بنگريد كه با خدا و پيامبرش دشمنى ورزيد و با آنان جنگيد و بر مسلمانان ستم رانْد و مشركان را پشتيبانى كرد و آن گاه كه ديد خداوند عز و جل ، دينش را شكوه مى بخشد و پيامبرش را چيره مى سازد ، وى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و اسلام آورْد ، حال آن كه ما ديديم از بيم ، اسلام پذيرفت ، نه با رغبت ؛ و هنگامى كه خداوند عز و جل جان پيامبرش را ستاند ، به خدا سوگند ، همچنان از آن پس ، به دشمنى با مسلمان[ ها] و دوستى با مجرم[ ها ]شناخته شد؟ پس در برابرش پايدارى بورزيد و با وى بجنگيد ، كه همانا وى [ به زعم خود] نور خدا را خاموش مى كند و دشمنان خداوند عز و جل را پشتيبان است .
همراهِ عمّار ، زياد بن نضر ، سواران را فرماندهى مى كرد . پس عمّار به وى فرمان داد كه با سواران يورش آورَد . وى يورش آورد و سپاهيان با وى نبرد كردند و پايدارى ورزيدند و عمّار [ نيز] با پياده نظام ، هجوم بُرد و عمرو بن عاص را از قرارگاهش برانْد .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
18

۲۴۷۳.مروج الذهب :فَلَمّا كانَ يَومُ الخَميسِ ـ وهُوَ اليَومُ الثّاني ـ أخرَجَ عَلِيٌّ هاشِمَ بنَ عُتبَةَ بنِ أبي وَقّاصٍ الزُّهرِيَّ المِرقالَ وهُوَ ابنُ أخي سَعدِ بنِ أبي وَقّاصٍ ، وإنَّما سُمِّيَ المِرقالَ ؛ لِأَنَّهُ كانَ يُرقِلُ ۱ فِي الحَربِ ، وكانَ أعوَرَ ذَهَبَت عَينُهُ يَومَ اليَرموكِ وكانَ مِن شيعَةِ عَلِيٍّ . . . فَأَخرَجَ إلَيهِ مُعاوِيَةُ أبَا الأَعوَرِ السُّلَمِيَّ وهُوَ سُفيانُ بنُ عَوفٍ وكانَ مِن شيعَةِ مُعاوِيَةَ وَالمُنحَرِفينَ عَن عَلِيٍّ ، فَكانَت بَينَهُمُ الحَربُ سِجالاً ، وَانصَرَفوا في آخِرِ يَومِهِم عَن قَتلى كَثيرٍ . ۲

8 / 6

اليَومُ الثّالِثُ مِنَ القِتالِ

۲۴۷۴.تاريخ الطبري عن القاسم مولى يزيد بن معاوية :خَرَجَ اليَومَ الثّالِثَ عَمّارُ بنُ ياسِرٍ ، وخَرَجَ إلَيهِ عَمرُو بنُ العاصِ ، فَاقتَتَلَ النّاسُ كَأَشَدِّ القِتالِ ، وأخَذَ عَمّارٌ يَقولُ : يا أهلَ العِراقِ !أ تُريدونَ أن تَنظُروا إلى مَن عادَى اللّهَ ورَسولَهُ وجاهَدَهُما ، وبَغى عَلَى المُسلِمينَ ، وظاهَرَ المُشرِكينَ ، فَلَمّا رَأَى اللّهَ عَزَّ وجَلَّ يُعِزُّ دينَهُ ويُظهِرُ رَسولَهُ أتَى النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله فَأَسلَمَ ، وهُوَ فيما نَرى راهِبٌ غَيرُ راغِبٍ ؟ ثُمَّ قَبَضَ اللّهُ عَزَّ وجَلَّ رَسولَهُ صلى الله عليه و آله ! فَوَاللّهِ ، إن زالَ بَعدَهُ مَعروفا بِعَداوَةِ المُسلِمِ ، وهَوادَةِ المُجرِمِ . فَاثبُتوا لَهُ وقاتِلوهُ فَإِنَّهُ يُطفِئُ نورَ اللّهِ ، ويُظاهِرُ أعداءَ اللّهِ عَزَّ وجَلَّ .
فَكانَ مَعَ عَمّارٍ زِيادُ بنُ النَّضرِ عَلَى الخَيلِ ، فَأَمَرَهُ أن يَحمِلَ فِي الخَيلِ ، فَحَمَلَ ، وقاتَلَهُ النّاسُ وصَبَروا لَهُ ، وشَدَّ عَمّارٌ فِي الرِّجالِ ، فَأَزالَ عَمرَو بنَ العاصِ عَن مَوقِفِهِ . ۳

1.الإرقال : ضَربٌ من الخَبَب ؛ من قولهم : ناقة مِرقال ؛ أي مُسرعة . وهو لقب هاشم بن عتبة الزهري ؛ سُمّي به لشدّة اتّصافه بهذا الوصف (مجمع البحرين : ج ۲ ص ۷۲۵ «رقل») .

2.مروج الذهب : ج ۲ ص ۳۸۷ .

3.تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۱۲ ، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۳۷۱ ؛ وقعة صفّين : ص ۲۱۴ وراجع مروج الذهب : ج ۲ ص ۳۸۸ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: حسینی، سید ابوالقاسم؛ محدثی، جواد
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 77263
صفحه از 604
پرینت  ارسال به