451
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6

5 / 2

روانه شدن قيس بن سعد به سوى خوارج، به فرمان امام، پيش از حركت

۲۷۰۱.تاريخ الطبرىـ به نقل از عبد اللّه بن عوف ـ: چون على عليه السلام خواست از [ شهر ]انبار به سوى خوارج حركت كند ، قيس بن سعد بن عباده را پيش فرستاد و به وى فرمان داد تا به مدائن رفته،در آن جا منزل گزيند تا وقتى كه فرمانش به او رسد . سپس على عليه السلام به سوى خوارج حركت كرد . بر كناره نهر ، قيس و سعد بن مسعود ثقفى به وى پيوستند .
پس على عليه السلام به خوارج پيغام داد : «كشندگانِ برادران ما را از ميان خود برگرفته ، به ما بسپاريد تا در ازاى [ كشتن ]آنان ، قصاصشان كنيم . سپس من رهاتان مى كنم و از شما دست مى شويم تا با شاميان رويارو شوم ؛ باشد كه خدا دل هاتان را بگردانَد و شما را به وضعى بهتر از اين كه اكنون داريد ، بازگردانَد» .
پس خوارج به وى پيغام داده ، گفتند : ما ، همه ، ايشان را كشتيم و همگى ، [ ريختن ]خون آنان و شما را مباح مى دانيم .

۲۷۰۲.تاريخ الطبرىـ به نقل از عبد الرّحمان بن ابى كنود ـ: همانا قيس بن سعد بن عباده به اهل نهروان گفت : بندگان خدا! آنچه را از شما طلب مى كنيم ( قاتلان را ) به ما تسليم نماييد و در بيعتى كه از آن خارج شده ايد ، درآييد و همراه ما به جنگ با دشمن ما و خودتان بازگرديد ، كه شما به كارى گران دست زده ايد : ما را مشرك مى خوانيد ، حال آن كه شرك ستمى است بزرگ ؛ و خون هاى مسلمانان را مى ريزيد و ايشان را مشرك به شمار مى آوريد .
عبد اللّه بن شجره سُلَمى گفت : همانا حقيقت براى ما روشن شده و ما از شما پيروى نمى كنيم ، مگر آن كه همانند عُمَر را براى ما آوريد!
[ قيس] گفت : ما در ميان خود ، جز اميرمان كسى را نمى شناسيم كه [ همانند ]او باشد . آيا شما در ميان خود [ كسى چون ]او را مى شناسيد؟ و [ نيز] گفت : شما را به خدا سوگند مى دهم كه جان هاى خود را هلاك نكنيد ، كه همانا جز اين نمى بينم كه فتنه بر شما چيره شده است .
ابو ايّوب خالد بن زيد انصارى [ هم] با ايشان به سخن پرداخت و گفت : اى بندگان خدا! ما و شما بر همان حال نخست هستيم كه از پيش برآن بوديم . ميان ما و شما جدايى نيست . پس چرا با ما مى جنگيد؟
گفتند : اگر امروز با شما بيعت كنيم ، فردا [ باز هم ]به داورى تن خواهيد داد .
گفت : شما را به خدا سوگند مى دهم كه به دليل بيم از آنچه در آينده پيش خواهد آمد ، فتنه امروز را پيش نيندازيد!


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
450

5 / 2

إشخاصُ الإِمامِ قَيسَ بنَ سَعدٍ إلَيهِم قَبلَ المَسيرِ

۲۷۰۱.تاريخ الطبري عن عبد اللّه بن عوف :لَمّا أرادَ عَلِيٌّ المَسيرَ إلى أهلِ النَّهرِ مِنَ الأَنبارِ قَدَّمَ قَيسَ بنَ سَعدِ بنِ عُبادَةَ ، وأمَرَهُ أن يَأتِيَ المَدائِنَ فَيَنزِلَها حَتّى يَأمُرَهُ بِأمرِهِ . ثُمَّ جاءَ مُقبِلاً إلَيهِم ، ووافاهُ قَيسٌ وسَعدُ بنُ مَسعودٍ الثَّقَفِيُّ بِالنَّهرِ ، وبَعَثَ إلى أهلِ النَّهرِ : اِدفَعوا إلَينا قَتَلَةَ إخوانِنا مِنكُم نَقتُلهُم بِهِم ، ثُمَّ أنَا تارِكُكُم وكافٌّ عَنكُم حَتّى ألقى أهلَ الشّامِ ، فَلَعَلَّ اللّهَ يُقَلِّبُ قُلوبَكُم ، ويَرُدُّكُم إلى خَيرٍ مِمّا أنتُم عَلَيهِ مِن أمرِكُم .
فَبَعَثوا إلَيهِ ، فَقالوا : كُلُّنا قَتَلَتُهُم ، وكُلُّنا نَستَحِلُّ دِماءَهُم ودِماءَكُم . ۱

۲۷۰۲.تاريخ الطبري عن عبد الرحمن بن أبي الكنود :إنَّ قَيسَ بنَ سَعدِ بنِ عُبادَةَ قالَ لَهُم [أهلِ النَّهرَوانِ] : عِبادَ اللّهِ ! أخرِجوا إلَينا طَلِبَتَنا مِنكُم ، وَادخُلوا في هذَا الأَمرِ الَّذي مِنهُ خَرَجتُم ، وعودوا بِنا إلى قِتالِ عَدُوِّنا وعَدُوِّكُم ، فَإِنَّكُم رَكِبتُم عَظيماً مِنَ الأَمرِ ؛ تَشهَدونَ عَلَينا بِالشِّركِ ، وَالشِّركُ ظُلمٌ عَظيمٌ ، وتَسفِكونَ دِماءَ المُسلِمينَ وتَعُدّونَهُم مُشرِكينَ .
فَقالَ عَبدُ اللّهِ بنُ شَجَرَةَ السُّلَمِيُّ : إنَّ الحَقَّ قَد أضاءَ لَنا فَلَسنا نُتابِعُكُم ، أو تَأتونا بِمِثلِ عُمَرَ . فَقالَ : ما نَعلَمُهُ فينا غَيرَ صاحِبِنا ، فَهَل تَعلَمونَهُ فيكُم ؟ وقالَ : نَشَدتُكُم بِاللّهِ في أنفُسِكُم أن تُهلِكوها : فَإِنّي لَأَرَى الفِتنَةَ قَد غَلَبَت عَلَيكُم .
وخَطَبَهُم أبو أيّوبَ خالِدُ بنُ زَيدٍ الأَنصارِيُّ ، فَقالَ : عِبادَ اللّهِ ! إنّا وإيّاكُم عَلَى الحالِ الاُولَى الَّتي كُنّا عَلَيها ، لَيسَت بَينَنا وبَينَكُم فُرقَةٌ ، فَعَلامَ تُقاتِلونَنا ؟
فَقالوا إنّا لَو بايَعناكُمُ اليَومَ حَكَّمتُم غَداً .
قالَ : فَإِنّي أنشُدُكُمُ اللّهَ أن تُعَجِّلوا فِتنَةَ العامِ مَخافَةَ ما يَأتي في قابِلٍ . ۲

1.تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۸۳ ، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۴۰۴ ، مروج الذهب : ج ۲ ص ۴۱۵ ، الإمامة والسياسة : ج ۱ ص ۱۶۸ و فيها من «بعث إلى أهل النهر . . .» ، البداية والنهاية : ج ۷ ص ۲۸۸ .

2.تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۸۳ ، الكامل في التاريخ : ج ۲ ص ۴۰۴ ، الأخبار الطوال : ص ۲۰۷ نحوه .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: حسینی، سید ابوالقاسم؛ محدثی، جواد
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 64669
صفحه از 604
پرینت  ارسال به