55
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6

۲۵۰۱.مروج الذّهب :هاشم بن عُتْبه مرقال با ذو كلاع كه همراه [ مردان قبيله ]حِمْيَر بود ، رويارو شد . پس پرچمدار ذو كلاع به وى حمله بُرد ... و دو ضربه بر هم نواختند و هاشم مرقال با ضربه خويش ، وى را كُشت و پس از او ، نوزده مرد را كُشت .
هاشم مِرقال ، هجوم آورد و ذو كلاع [ نيز] حمله كرد . همراهِ مرقال ، دسته اى از مردانِ [ قبيله] اَسلَم بودند كه سوگند خورده بودند باز نگردند ، مگر آن كه پيروز شوند يا كشته گردند .
پس افراد ، شمشير بركشيدند و هاشم مرقال و ذو كلاع ، هر دو كشته شدند . آن گاه ، فرزندِ مرقال پرچم را گرفت ، حال آن كه پدرش در وسط ميدان نبرد كشته شده بود .

۲۵۰۲.مروج الذّهب :آن گاه كه هاشم مرقال ، بر زمين افتاده و جان مى سپرد ، سرش را بلند كرد و ديد كه عبيد اللّه بن عمر [ بن خطّاب] ، نزديك وى مجروح [ بر خاك ]افتاده است . سينه خيزان ، به او نزديك شد و از آن جا كه نه سلاحى داشت و نه توانى ، سينه عبيد اللّه را به دندان گَزيد تا دندان هايش در [ گوشت ]او فرو رفت .

۲۵۰۳.الأخبار الطّوال :على عليه السلام پرچمِ بزرگِ سپاهش را به هاشم بن عتبه سپرد . او با اين پرچم ، سراسر روز را جنگيد و شبانگاهان يارانش از هم به سختى پراكنده شدند . هاشم ، همراه ياران پايدار و دليرش ، پايمردى مى كرد . آن گاه ، حارث بن مُنذر تَنوخى بر آنان يورش بُرد و ضربه اى سخت و درون شكاف بر هاشم فرود آورد ؛ امّا هاشم از نبرد دست نكشيد .
فرستاده على عليه السلام نزد وى حضور يافت و او را فرمان داد كه پرچمش را پيش بَرَد . او به فرستاده گفت : «بنگر كه حال من چگونه است» . آن فرستاده به شكمش نگريست و آن را دريده يافت . پس نزد على عليه السلام بازگشت و او را [ از اين حال] آگاه ساخت . و چندان نگذشت كه هاشم ، فرو افتاد .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
54

۲۵۰۱.مروج الذهب :صَمَدَ هاشِمُ بنُ عُتبَةَ المِرقالُ لِذِي الكَلاعِ وهُوَ في حِميَرٍ ، فَحَمَلَ عَلَيهِ صاحِبُ لِواءِ ذِي الكَلاعِ . . . فَاختَلَفا طَعنَتَينِ ، فَطَعَنَهُ هاشِمٌ المِرقالُ فَقَتَلَهُ ، وقَتَلَ بَعدَهُ تِسعَةَ عَشَرَ رَجُلاً .
وحَمَلَ هاشِمٌ المِرقالُ وحَمَلَ ذُو الكَلاعِ ، ومَعَ المِرقالِ جَماعَةٌ مِن أسلَمَ قَد آلوا ألّا يَرجِعوا أو يَفتَحوا أو يُقتَلوا .
فَاجتَلَدَ النّاسُ ، فَقُتِلَ هاشِمٌ المِرقالُ ، وقُتِلَ ذُو الكَلاعِ جَميعا ، فَتَناوَلَ ابنُ المِرقالِ اللِّواءَ حينَ قُتِلَ أبوهُ في وَسَطِ المَعرَكَةِ . ۱

۲۵۰۲.مروج الذهب :إنَّ هاشِما المِرقالَ لَمّا وَقَعَ إلَى الأَرضِ وهُوَ يَجودُ بِنَفسِهِ رَفَعَ رَأسَهُ ، فَإِذا عُبيدُ اللّهِ بنُ عُمَرَ مَطروحا إلى قُربِهِ جَريحا ، فَحَبا حَتّى دَنا مِنهُ ، فَلَم يَزَل يَعَضُّ عَلى ثَديَيهِ حَتّى ثَبَتَت فيهِ أسنانُهُ لِعَدَمِ السِّلاحِ وَالقُوَّةِ . ۲

۲۵۰۳.الأخبار الطوال :دَفَعَ [عَلِيٌّ عليه السلام ] رايَتَهُ العُظمى إلى هاشِمِ بنِ عُتبَةَ ، فَقاتَلَ بِها نَهارَهُ كُلَّهُ ، فَلَمّا كانَ العَشِيُّ انكَشَفَ أصحابُهُ انكِشافَةً ، وثَبَتَ هاشِمٌ في أهلِ الحِفاظِ مِنهُم وَالنَّجدَةِ ، فَحَمَلَ عَلَيهِمُ الحارِثُ بنُ المُنذِرِ التَّنوخِيُّ فَطَعَنَهُ طَعنَةً جائِفَةً ، فَلَم يَنتَهِ عَنِ القِتالِ .
ووافاهُ رَسولُ عَلِيٍّ يَأمُرُهُ أن يُقَدِّمَ رايَتَهُ ، فَقالَ لِلرَّسولِ : اُنظُر إلى ما بي ! فَنَظَرَ إلى بَطنِهِ فَرَآهُ مُنشَقّا ، فَرَجَعَ إلى عَلِيٍّ فَأَخبَرَهُ ، ولَم يَلبَث هاشِمٌ أن سَقَطَ . ۳

1.مروج الذهب : ج ۲ ص ۳۹۳ .

2.مروج الذهب : ج ۲ ص ۳۹۷ ؛ وقعة صفّين : ص ۳۵۵ ، الدرجات الرفيعة : ص ۳۸۱ كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۳۳ ص ۳۷ ح ۳۸۰ .

3.الأخبار الطوال : ص ۱۸۳ ؛ وقعة صفّين : ص ۳۵۵ نحوه .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج6
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: حسینی، سید ابوالقاسم؛ محدثی، جواد
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 77315
صفحه از 604
پرینت  ارسال به