319
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5

۲۳۲۹.سير أعلام النبلاء:چون عمر وارد شام شد، معاويه با موكبى بزرگ و با گروهى به استقبال وى آمد . وقتى به عمر نزديك شد، عمر گفت: تو چنين موكب بزرگى دارى؟!
گفت: آرى .
گفت: با اين حال ، به من خبر رسيده كه نيازمندان پشت درِ قصرت انتظار مى كشند؟
گفت: آرى.
عمر گفت: چرا چنين مى كنى؟
گفت: ما در سرزمينى زندگى مى كنيم كه جاسوسانِ دشمن در آن بسيارند. مى بايد عزّت فرمان روا را به گونه اى آشكار سازيم كه آنان را به هراس اندازد. اگر مرا از اين كار باز مى دارى ، آن را كنار گذارم.
عمر گفت: اى معاويه! چيزى را از تو نخواستم ، جز آن كه مرا سخت در تنگنا قرار دادى. ۱ اگر آنچه گفتى ، حقيقت دارد ، اين ، تصميمى هوشمندانه است و اگر نادرست است، نيرنگ انسانى اديب است.
معاويه گفت: مرا فرمان ده!
عمر گفت: نه تو را فرمان مى دهم و نه بازت مى دارم.
به عمر گفته شد: اى اميرمؤمنان! چه نيكو از آنچه او را در آن قرار دادى ، بيرون آمد.
عمر گفت: به جهت ورود و خروج نيكويش اين امور را بر او تكليف كرديم .

1.«الرواجِب» كه در متن عربى آمده ، به معناى مفصل بند انگشتان است و «الضَّرِس» به معناى سخت بد اخلاق است . ظاهرا كنايه از الرواجب الضرس در تنگنا قرار دادن است . (م)


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
318

۲۳۲۹.سير أعلام النبلاء :لَمّا قَدِمَ عُمَرُ الشّامَ ، تَلَقّاهُ مُعاوِيَةُ في مَوكِبٍ عَظيمٍ وهَيئَةٍ ، فَلَمّا دَنا مِنهُ ، قالَ : أنتَ صاحِبُ المَوكِبِ العَظيمِ ؟
قالَ : نَعَم .
قالَ : مَعَ ما بَلَغَني عَنكَ مِن طولِ وُقوفِ ذَوِي الحاجاتِ بِبابِكَ ؟
قالَ : نَعَم .
قالَ : ولِمَ تَفعَلُ ذلِكَ ؟
قالَ : نَحنُ بِأَرضٍ جَواسيسُ العَدُوِّ بِها كَثيرٌ ، فَيَجِبُ أن نُظهِرَ مِن عِزِّ السُّلطانِ ما يُرهِبُهُم ، فَإِن نَهَيتَنِي انتَهَيتُ .
قالَ : يا مُعاوِيَةُ ! ما أسأَلُكَ عَن شَيءٍ إلّا تَرَكتَني في مِثلِ رَواجِبُ الضَّرِسِ . ۱ لَئِن كانَ ما قُلتَ حَقّا ؛ إنَّهُ لَرَأيُ أريبٍ ، وإن كانَ باطِلاً ؛ فَإِنَّهُ لَخُدعَةُ أديبٍ .
قالَ : فَمُرني .
قالَ : لا آمُرُكَ ولا أنهاكَ .
فَقيلَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ! ما أحسَنَ ما صَدَرَ عَمّا أورَدتَهُ .
قالَ : لِحُسنِ مَصادِرِهِ ومَوارِدِهِ جَشَّمناهُ ۲ ما جَشَّمناهُ . ۳

1.الرواجِب: هي ما بين عُقد الأصابع من داخل ، والضَّرِس: الصعب السيّئ الخُلُق (النهاية: ج ۲ ص ۱۹۷ «رجب» و ج ۳ ص ۸۳ «ضرس») .

2.جَشِمتُ الأمرَ وتَجَشّمته : إذا تكلّفتَه (النهاية : ج ۱ ص ۲۷۴ «جشم») .

3.سير أعلام النبلاء : ج ۳ ص ۱۳۳ الرقم ۲۵ ، الاستيعاب : ج ۳ ص ۴۷۱ الرقم ۲۴۶۴ ، تاريخ دمشق : ج ۵۹ ص ۱۱۲ ، البداية والنهاية : ج ۸ ص ۱۲۴ كلّها نحوه .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج5
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مهريزي، مهدي؛ حسینی، سید ابوالقاسم
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 65531
صفحه از 611
پرینت  ارسال به