۲۱۶۸.مروج الذهبـ در گزارش اهل جمل ـ: آنان وارد بصره شدند . عثمان بن حنيف [ با ياران خود ]به سوى آنان حركت كرد و جلوى آنان را گرفت و ميان آنان ، جنگى به پا خاست. سپس آنان بر كنار گذاشتن جنگ تا آمدن على عليه السلام صلح كردند.
آن گاه در يكى از شب ها بر عثمان بن حنيف ، شبيخون زدند و او را به اسارت گرفتند و كتك زدند و موهاى ريش او را كَندند. سپس پشيمان شدند و بر جانِ بازماندگان خود در مدينه از سوى برادر عثمان (يعنى سهل بن حنيف) و ساير انصار، احساس خطر كردند و از اين رو ، وى را آزاد ساختند. سپس به سوى بيت المال رفتند. نگهبانان و كليدداران كه از سبابجه (از مردمان سند) بودند، راه بر آنان بستند، بجز زخميان ، هفتاد نفر از آنان (نگهبانان) كشته شدند كه پنجاه نفرشان را پس از اسارت و شكنجه ، گردن زدند. اينان ، نخستين كسانى اند كه در اسلام ، مظلومانه و دست بسته كشته شدند.
[ همچنين] حُكَيم بن جَبَله را به قتل رساندند كه از بزرگان طايفه عبد القيس و از زُهّاد و عُبّاد قبيله ربيعه بود.

۲۱۶۸.مروج الذهبـ في ذِكرِ أصحابِ الجَمَلِ ـ: فَأَتَوُا البَصرَةَ ، فَخَرَجَ إلَيهِم عُثمانُ بنُ حُنَيفٍ فَمانَعَهُم ، وجَرى بَينَهُم قِتالٌ ، ثُمَّ إنَّهُمُ اصطَلَحوا بَعدَ ذلِكَ عَلى كَفِّ الحَربِ إلى قُدومِ عَلِيٍّ .
فَلَمّا كانَ في بَعضِ اللَّيالي بَيَّتوا ^۱ عُثمانَ بنَ حُنَيفٍ ، فَأَسَروهُ وضَرَبوهُ ونَتَفوا لِحيَتَهُ ، ثُمَّ إنَّ القَومَ استَرجَعوا وخافوا عَلى مُخَلَّفيهِم بِالمَدينَةِ مِن أخيهِ سَهلِ بنِ حُنَيفٍ وغَيرِهِ مِنَ الأَنصارِ ، فَخَلَّوا عَنهُ .
وأرادوا بَيتَ المالِ ، فَمانَعَهُمُ الخَزّانُ والمَوكَّلونَ بِهِ وهُمُ السَّبابِجَةُ ، ^۲ فَقُتِلَ مِنهُم سَبعونَ رَجُلاً غَيرَ مَن جُرِحَ ، وخَمسونَ مِنَ السَّبعينَ ضُرِبَت رِقابُهُم صَبرا مِن بَعدِ الأَسرِ ، وهؤُلاءِ أوَّلُ مَن قُتِلَ ظُلما فِي الإِسلامِ وصَبرا .
وقَتَلوا حُكَيمَ بنَ جَبَلَةَ العَبدِيَّ ، وكانَ مِن ساداتِ عَبدِ القَيسِ ، وزُهّادِ ربَيعَةَ ونُسّاكِها . ^۳