۱۵۸۸.امام على عليه السلام :آزاد ، آزاد است ، گرچه سختى گريبانگيرش شود . برده ، برده است ، گرچه تقدير ، يارى اش كند .
۱۵۸۹.امام على عليه السلام :اى كوفيان! گرفتارِ شما شده ام به سه چيز [ كه داريد ]و دو چيز [ كه نداريد] : كرانِ شنوا و گُنگانِ سخنور و نابينايان چشمداريد ، نه آزادگان راستين به هنگام رو در رويى هستيد ، و نه برادران مورد اطمينان در سختى .
۱۵۹۰.امام على عليه السلامـ پس از شنيدن داستان حَكَميت ـ: اُف بر شما! از جانب شما سختى [ فراوان ]ديدم . روزى شما را به آواز بلند ، فرا خوانم ، و روزى با شما در گوشى سخن گويم . نه آزادگان راستين هستيد به هنگام آواز دادن ، و نه برادران مورد اعتماد به هنگام نجوا و رازگويى .
۱۵۹۱.امام على عليه السلامـ در حكمت هاى منسوب به ايشان ـ: هرچه بر آزاده بار گردد ، آن را به دوش كشد و آن را زيادتىِ بزرگوارى خود بيند،مگر آن كه ذرّه اى از آزادگى اش كم گردد ، كه از آن ، سرْ باز مى زند و بدان پاسخ نمى گويد .
6 / 4
اهتمام به خشنود سازى مردم
۱۵۹۲.امام على عليه السلامـ در سفارش نامه اش به مالك اشتر ـ: بايد دوست داشتنى ترين كار نزد تو ، ميانه آنها در حق باشد ، و فراخ ترين آن در عدل ، و جامع ترين آن براى خشنودى عمومى ؛ چرا كه ناخشنودى عمومى ، خشنودى خواص را بى اثر سازد ، و خشم خواص با خشنودى همگانى ، بخشوده است ... همانا پشتيبان دين و موجب انبوهى مسلمانان و آماده پيكار با دشمن ، عامّه مردمان اند . پس بايد گرايش تو به آنان و ميلت به سوى ايشان باشد ... . به درستى كه بهترين چشم روشنىِ زمامداران ، برپايى عدالت در شهرها و آشكار شدن دوستى مردم است ؛ و به درستى كه دوستى [ در ميان ]آنان آشكار نگردد ، مگر آن كه دل هايشان سالم باشد .
