27
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4

3 / 8

گشاده دستى در روزىِ كارگزاران

۱۳۸۹.امام على عليه السلامـ در سفارش نامه اش به مالك اشتر ـ: آن گاه بر آنان روزى را فراوان ساز ؛ چرا كه اين ، نيرويى است براى اصلاح نفس آنان ، و سبب بى نيازى است براى آنها ، تا به مالى كه در اختيار دارند ، دست نگشايند ، و حجّتى است بر آنها ، اگر فرمانت را نپذيرفتند يا در امانت ، خيانت ورزيدند .

ر . ك : ص 229 (تأمين مالى قضات) .

3 / 9

برگزيدن ديده بان براى مراقبت از كارگزاران

۱۳۹۰.امام على عليه السلامـ در نامه اش به كعب بن مالك۱ـ: پس از حمد و سپاس خداوند ؛ كسى را به جاى خود بگمار و با گروهى از يارانت ، از شهر خارج شو تا به روستاهاى سواد ۲ برسى . در آن جا از كارگزاران من در منطقه دجله وعُذَيْب ۳ پرس وجو كن و در رفتار آنان بنگر . آن گاه به بِهْقُبادات ۴ برگرد و كار آن را بر عهده گير ، و در دايره سرپرستى اى كه خداوند به تو داده ، از او پيروى كن و بدان كه كار فرزند آدم ، بايگانى شده و بدان ، پاداش داده مى شود . نيكى به جا آر . خداوند ، ما و تو را به نيكى موفّق دارد ؛ و در كارهايت راستى را نشانم ده . و السلام!

۱۳۹۱.امام على عليه السلامـ در سفارش نامه اش به مالك اشتر ـ: آن گاه ، در امر كارگزارانت بنگر و آنان را با آزمودن ، به كار گير ... و رفتار آنان را وارسى كن . ديده بانانى صداقت پيشه و وفادار به سويشان گسيل دار ؛ چرا كه وارسى پنهانى ، آنان را به امانتدارى و ملايمت با شهروندان وا دارد ؛ و خود را از كارگزارانت واپاى . اگر يكى از آنها دست به خيانتى زد و گزارش ديده بانان تو بر آن خيانت ، هم داستان بود ، بدين گواه ، بسنده كن و كيفر او را با تنبيه بدنى بدو برسان و از كارى كه كرده است ، بازخواست نما . پس او را خوار بدار و خيانتكار شمار و طوق بدنامى را در گردنش بياويز .

1.به حسب ظاهر ، بايد مالك بن كعب درست باشد ؛ زيرا امام على عليه السلام ، كارگزارى به نام كعب بن مالك نداشت . كعب بن مالك با امام عليه السلام بيعت نكرد ، در حالى كه مالك بن كعب از كارگزاران مورد اعتماد امام در منطقه عين تمر و بِهقبادات در اطراف بغداد بود .

2.سواد از سرزمين ها و روستاهاى عراق است كه در زمان عمر بن خطاب به دست مسلمانان فتح شد . از آن رو آن را سواد گويند كه پوشيده از نخلستان و درخت و كشت بود (ر . ك : معجم البلدان : ج۳ ص۲۷۲) .

3.عُذَيْب ، آبگاه بنى تميم است و اولين آبى است كه مسافران در بيابان ، به هنگام حركت از كوفه به سمت مكّه ، با آن مواجه مى شوند (تقويم البلدان : ص ۷۹) .

4.بِهْقُبادات ، نام سه آبادى بغداد در اطراف شطّ فرات است (معجم البلدان : ج ۱ ص ۵۱۶) .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
26

3 / 8

إسباغُ الأَرزاقِ عَلَى العُمّالِ

۱۳۸۹.الإمام عليّ عليه السلامـ في عَهدِهِ إلى مالِكٍ الأَشتَرِ ـ: ثُمَّ أسبِغ عَلَيهِمُ الأَرزاقَ ؛ فَإِنَّ ذلِكَ قُوَّةٌ لَهُم عَلَى استِصلاحِ أنفُسِهِم ، وغِنىً لَهُم عَن تَناوُلِ ما تَحتَ أيديهِم ، وحُجَّةٌ عَلَيهِم إن خالَفوا أمرَك أو ثَلَموا أمانَتَكَ . ۱

راجع : ص 228 (التأمين الاقتصادي للقضاة) .

3 / 9

اِختِيارُ العُيونِ لِمُراقَبَةِ العُمّالِ

۱۳۹۰.الإمام عليّ عليه السلامـ في كِتابِهِ إلى كَعبِ بنِ مالِكٍ ـ: أمّا بَعدُ ؛ فَاستَخلِف عَلى عَمَلِك ، وَاخرُج في طائِفَةٍ مِن أصحابِكَ حَتّى تَمُرَّ بِأَرضِ كورَةِ السَّوادِ ، فَتَسأَلَ عَن عُمّالي ، وتَنظُرَ في سيرَتِهِم فيما بَينَ دَجلَةَ وَالعُذَيبِ ، ثُمَّ ارجِع إلَى البِهقُباذاتِ فَتَوَلَّ مَعونَتَها ، وَاعمَلِ بِطاعَةِ اللّهِ فيما وَلّاك مِنها .
وَاعلَم أنَّ كُلَّ عَمَلِ ابنِ آدَمَ مَحفوظٌ عَلَيهِ مَجزِيٌّ بِهِ ، فَاصنَع خَيرا صَنَعَ اللّهُ بِنا وبِكَ خَيرا ، وأعلِمني الصِّدقَ فيما صَنَعتَ . وَالسَّلامُ . ۲

۱۳۹۱.عنه عليه السلامـ في عَهدِهِ إلى مالِكٍ الأَشتَرِ ـ: ثُمَّ انظُر في اُمورِ عُمّالِكَ فَاستَعمِلهُمُ اختِبارا ... ثُمَّ تَفَقَّد أعمالَهُم ، وَابعَثِ العُيونَ مِن أهلِ الصِّدقِ وَالوَفاءِ عَلَيهِم ؛ فَإِنَّ تَعاهُدَكَ فِي السِّرِّ لاُِمورِهِم حَدوَةٌ ۳ لَهُم عَلَى استِعمالِ الأَمانَةِ ، وَالرِّفقِ بِالرَّعِيَّةِ ، وتَحَفَّظ مِنَ الأَعوانِ ؛ فَإِن أحَدٌ مِنهُم بَسَطَ يَدَهُ إلى خِيانَةٍ اِجتَمَعَت بِها عَلَيهِ عِندَكَ أخبارُ عُيونِكَ ، اكتَفَيتَ بِذلِكَ شاهِدا ، فَبَسَطتَ عَلَيهِ العُقوبَةَ في بَدَنِهِ ، وأخَذتَهُ بِما أصابَ مِن عَمَلِهِ ، ثُمَّ نَصَبتَهُ بِمَقامِ المَذَلَّةِ ، ووَسَمتَهُ بِالخِيانَةِ ، وقَلَّدتَهُ عارَ التُّهَمَةِ . ۴

1.نهج البلاغة : الكتاب ۵۳ ، تحف العقول : ص ۱۳۷ ، دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۳۶۱ .

2.تاريخ اليعقوبي : ج ۲ ص ۲۰۴ .

3.حدوة لهم: أي باعث ومحرّض لهم ، والحدو في الأصل: سَوق الإبل والغناء لها (بحار الأنوار: ج ۳۳ ص ۶۲۵).

4.نهج البلاغة : الكتاب ۵۳ ، تحف العقول : ص ۱۳۷ ، دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۳۶۱ كلاهما نحوه .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم : مهریزی، مهدی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 90965
صفحه از 605
پرینت  ارسال به