295
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4

۱۷۴۶.تاريخ دمشقـ به نقل از ابن عباس ـ: زنان عقيم شدند از اين كه مانند امير مؤمنان ، على بن ابى طالب بزايند . به خدا سوگند ، نديدم و نشنيدم كه رئيسى با وى مقايسه شود . او را به هنگام نبرد صفّين ديدم كه بر سرش عمامه اى بود كه دو طرفش را رها كرده بود . دو چشمانش گويا به سان دو چراغ درشت بود . او بر گروهى اندكْ ايستاده بود و آنان را به نبردْ وا مى داشت تا به من رسيد ، در حالى كه من در لابه لاى مردم بودم .
پس فرمود : «اى گروه مسلمانان! خشيت [ از خدا ]را احساس كنيد ، صداها را پايين آوريد ، آرامش را بر تَن كنيد ، نيزه ها را به كار گيريد ۱ و پيش از كشيدن شمشير ، آن را به حركت آوريد و از چپ و راست ، شمشير زنيد و با تيزى اش ضربه زنيد ، و شمشيرها را با گام ها و تيرها را با نيزه ها هماهنگ سازيد . به درستى كه در ديد خداوند و همراه پسرعموى پيامبر او قرار گرفته ايد .
پى در پى حمله كنيد و از فرار ، شرم كنيد ؛ چرا كه آن ، ننگى است كه در نسل ها و گروه ها باقى مانَد ، و آتشى است در روز رستاخيز .
خود را خرّم و سرخوش داريد و با آسانى و سبُك جانى به سوى مرگْ گام برداريد . لشكر انبوهِ [ دشمن] و خيمه اى را كه طناب هايش به اطراف كشيده شده ، هدف قرار دهيد و قلب آن را نشانه بگيريد ؛ چرا كه شيطان ، شتر سركش را سوار شده و بازوانش را گسترانيده است ؛ دستى را براى حمله پيش دارد و پايى را براى فرار ، به عقب گذارد . پس استوار باشيد و پايدار ، تا نور حق بر شما پرتو افكنَد ، «كه شما برتريد و خدا با شماست و از پاداش كردارتان نخواهد كاست» » .

۱۷۴۷.امام على عليه السلام :پرچم هايتان را به اين سو و آن سو متمايل مكنيد و اطراف آن را خالى مكنيد و آن را جز به دستِ دلاورمردان مسپاريد ؛ چرا كه پاسداران شرافت و آبرو، و شكيبا به هنگام فرود آمدن بلاها ، گِردِ پرچم حلقه مى زنند ... و بدانيد كه پاسداران ، كسانى اند كه گِرد پرچم هاى خود ، حلقه زنند و اطراف آن را نگه دارند و پيش و پس آن مى گردند و آن را ضايع نمى سازند ؛ نه از آنْ پس مى مانند كه آن را به دشمن بسپارند ، و نه از آن پيش مى افتند كه تنهايش گذارند .

1.در برخى نسخه ها چنين آمده است : نيزه ها را آشكار سازيد .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
294

۱۷۴۶.تاريخ دمشق عن ابن عبّاس :عَقِمَ النِّساءُ أن يَأتينَ بِمِثلِ أميرِ المُؤمِنينَ عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ ، وَاللّهِ ، ما رَأَيتُ ولا سَمِعتُ رَئيسا يُوزَنُ بِهِ ، لَرَأَيتُهُ يَومَ صِفّينَ وعَلى رَأسِهِ عِمامَةٌ قَد أرخى طَرَفَيها ، كأَنَّ عَينَيهِ سِراجا سَليطٍ ، وهوَ يَقِفُ عَلى شِرذِمَةٍ يَحُضُّهُم ، حَتّى انتَهى إلَيَّ وأنَا في كَنَفٍ مِنَ النّاسِ فَقالَ:
مَعاشِرَ المُسلِمينَ ! استَشعِرُوا الخَشيَةَ ، وغُضُّوا الأَصواتَ ، وتَجَلبَبُوا السَّكينَةَ ، وَاعملوا ۱ الأَسِنَّةَ ، وأقلِقوا ۲ السُّيوفَ قَبلَ السَّلَّةِ ، وَاطعُنوا الرّخرَ ۳ ، ونافِحوا بِالظُّبا ، وصِلُوا السُّيوفَ بِالخُطا ، وَالنِّبالَ بِالرِّماحِ ، فَإِنَّكُم بِعَينِ اللّهِ ومَعَ ابنِ عَمِّ نَبِيِّهِ صلى الله عليه و آله .
عاوِدُوا الكَرّ ، وَاستَحيوا مِنَ الفَرِّ ؛ فَإِنَّهُ عارٌ باقٍ فِي الأَعقابِ وَالأَعناقِ ، ونارٌ يَومَ الحِسابِ . وطيبوا عَن أنفُسِكُم أنفُسا ، وَامشوا إلَى المَوتِ أسححا ۴ . وعَلَيكُم بِهذَا السَّوادِ الأَعظَمِ ، والرِّواقِ المطيّبِ ۵ ، فَاضرِبوا ثَبَجَهُ ۶ ؛ فَإِنَّ الشَّيطانَ راكِبٌ صَعبَةً ، ومُفرِشٌ ذِراعَيهِ ، قَد قَدَّمَ لِلوَثبَةِ يَدا ، وأخَّرَ لِلنُّكوصِ رِجلاً ، فَصَمدا صَمدا حَتّى يَتَجلّى لَكُم عَمودُ الدّينِ: «وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَ اللَّهُ مَعَكُمْ وَ لَن يَتِرَكُمْ أَعْمَــلَكُمْ»۷ . ۸

۱۷۴۷.الإمام عليّ عليه السلام :لا تَميلوا بِراياتِكُم ، ولا تُزيلوها ، ولا تَجعَلوها إلّا مَعَ شُجعانِكُم ؛ فَإِنَّ المانِعَ لِلذِّمارِ وَالصّابِرَ عِندَ نُزولِ الحَقائِقِ هُم أهلُ الحِفاظِ ... وَاعلَموا أنَّ أهلَ الحِفاظِ هُمُ الَّذينَ يَحُفّونَ بِراياتِهِم ، ويَكتَنِفونَها ، ويَصيرونَ حِفافَيها ، ووَراءَها ، وأمامَها ، ولا يُضَيِّعونَها ، لا يَتَأَخَّرونَ عَنها فَيُسَلِّموها ، ولا يَتَقَدَّمونَ عَلَيها فَيُفرِدوها . ۹

1.في تاريخ دمشق «ترجمة الإمام عليّ عليه السلام » تحقيق محمّد باقر المحمودي : «وأعلِموا» (ج ۳ ص ۱۴۵ ح ۱۱۹۱) .

2.أقلقَ الشيءَ من مكانه وقَلَقَه : حرّكه (لسان العرب : ج ۱۰ ص ۳۲۴ «قلق») .

3.كذا في المصدر ، وفي نهج البلاغة : «واطعنوا الشَّزْرَ» .

4.كذا في المصدر ، وفي نهج البلاغة : «سُجُحا» . ومِشيَة سُجح : أي سهلة (لسان العرب : ج ۲ ص ۴۷۵) .

5.كذا في المصدر ، وفي نهج البلاغة : «المطنّب» وهو أنسب .

6.ثبَجُه : وسطه ومعظمه (النهاية : ج ۱ ص ۲۰۶ «ثبج») .

7.محمّد : ۳۵ .

8.تاريخ دمشق : ج ۴۲ ص ۴۶۰ ، مروج الذهب : ج ۲ ص ۳۸۹ ، عيون الأخبار لابن قتيبة : ج ۱ ص ۱۱۰ ؛ نهج البلاغة : الخطبة ۶۶ وفيه من «معاشر المسلمين ...» ، خصائص الأئمّة عليهم السلام : ص ۷۵ ، بشارة المصطفى : ص ۱۴۱ كلّها نحوه .

9.الكافي : ج ۵ ص ۳۹ ح ۴ عن مالك بن أعين ، بحار الأنوار : ج ۳۲ ص ۵۶۳ ح ۴۶۸ وراجع نهج البلاغة : الخطبة ۱۲۴ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم : مهریزی، مهدی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 94144
صفحه از 605
پرینت  ارسال به