299
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4

۱۷۵۱.امام على عليه السلامـ در سفارشى كه به سپاه كرد ، هنگامى كه آن را به سوى دشمن گسيل داشت ـ: هرگاه بر دشمن فرود آمديد يا دشمن بر شما فرود آمد ، لشكرگاهتان بر فراز بلندى ها يا دامنه كوه ها يا بين رودخانه ها باشد ، تا براى شما پناه و براى دشمن ، مانعى بر سر راه باشد ؛ و جنگتان از يك سو يا دو سو باشد و براى خود ، ديده بان هايى در ستيغ كوه ها و فراز پشته ها بگماريد ، تا مبادا دشمن از جايى كه مى ترسيد و يا جايى كه از آن بيم نداريد ، بر شما فرود آيد ، و بدانيد كه پيشروان لشكر ، ديده بان هاى آن اند و ديده بان ها ، طلايه داران لشكرند .
بپرهيزيد از پراكندگى! پس هرگاه فرود مى آييد ، با هم فرود آييد ، و هر گاه كوچ مى كنيد ، با هم كوچ كنيد ، و هرگاه شب شما را فرا گيرد ، نيزه ها را گِرداگِرد خود ، برپا داريد ، و مخوابيد جز اندك ، يا آن را مَضمَضه كنيد (لَختى بخوابيد و لَختى بيدار مانيد) .

ج ـ جدا نشدن از سلاح در جنگ

۱۷۵۲.دعائم الإسلام :به درستى كه [ على عليه السلام ]نمى پسنديد كه مردى به هنگام نبرد ، سلاحش را بيفكند . خداوند عز و جل به هنگام ياد كردِ نماز خوف فرمود : «و اسلحه هايشان را برگيرند» و فرمود : «آنان كه كفر ورزيدند ، دوست مى دارند كه شما از اسلحه ها و وسايلتان غفلت ورزيد كه ناگهان به شما هجوم آورند» .
پس برترين كار براى آنان كه در جهاد به سر مى برند ، اين است كه اسلحه را به هيچ روى ، از خود جدا مسازند .

ر . ك : ج 7 ص 87 (شهادت محمّد بن ابى بكر) و ص 95 (اندوه امام) .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
298

۱۷۵۱.عنه عليه السلامـ في وَصِيَّةٍ لَهُ عليه السلام وَصّى بِها جَيشا بَعَثَهُ إلَى العَدُوِّ ـ: فَإِذا نَزَلتُم بِعَدُوٍّ أو نَزَلَ بِكُم فَليَكُن مُعَسكَرُكُم في قُبُلِ ۱ الأَشرافِ ، أو سِفاحِ الجِبالِ ، أو أثناءِ الأَنهارِ ؛ كَيما يَكونَ لَكُم رِدءا ، ودونَكُم مَرَدّا . وَلتَكُن مُقاتَلَتُكُم مِن وَجهٍ واحِدٍ أوِ اثنَينِ .
وَاجعَلوا لَكُم رُقَباءَ في صَياصِي الجِبالِ ، ومَناكِبِ الهِضابِ ؛ لِئَلّا يَأتِيَكُمُ العَدُوُّ مِن مكَانِ مَخافَةٍ أو أمنٍ . وَاعلَموا أنَّ مُقَدِّمَةَ القَومِ عُيونُهُم ، وعُيونُ المُقَدِّمَةِ طَلائِعُهُم .
وإيّاكُم وَالتَّفَرُّقَ ، فَإِذا نَزَلتُم فَانزِلوا جَميعا ، وإذَا ارتَحَلتُم فَارتَحِلوا جَميعا . وإذا غَشِيَكُمُ اللَّيلُ فَاجعَلُوا الرِّماحَ كِفَّةً ، ولا تَذوقُوا النَّومَ إلّا غِرارا أو مَضمَضَةً . ۲

ج : عَدَمُ مُفارَقَةِ السِّلاحِ فِي الحَربِ

۱۷۵۲.دعائم الإسلام :إنَّهُ [عَلِيّا عليه السلام ] كَرِهَ أن يُلقِي الرَّجُلُ سِلاحَهُ عِندَ القِتالِ ؛ وقَد قالَ اللّهُ عَزَّ وجَلَّ عِندَ ذِكرِ صَلاةِ الخَوفِ: «وَلْيَأْخُذُواْ أَسْلِحَتَهُمْ» ، وقالَ: «وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُم مَّيْلَةً وَ حِدَةً»۳ ، فَأَفضَلُ الاُمورِ لِمَن كانَ فِي الجِهادِ أن لا يُفارِقَهُ السِّلاحُ عَلى كُلِّ الأَحوالِ . ۴

راجع : ج 7 ص 86 (استشهاد محمّد بن أبي بكر) ، و ص 94 (حزن الإمام) .

1.القُبُلُ ـ بالضمّ ـ من الجبل : سفحه ؛ يقال : انزل بقُبُل هذا الجبل أي بسفحه (تاج العروس : ج ۱۵ ص ۵۹۵ «قبل») .

2.نهج البلاغة : الكتاب ۱۱ ، تحف العقول : ص ۱۹۲ ، وقعة صفّين : ص ۱۲۴ عن يزيد بن خالد بن قَطَن ؛ الأخبار الطوال : ص ۱۶۶ كلّها نحوه .

3.النساء : ۱۰۲ .

4.دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۳۷۱ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم : مهریزی، مهدی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 78521
صفحه از 605
پرینت  ارسال به