319
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4

۱۷۷۹.الكافىـ به نقل از مالك بن اَعيَن ـ: امير مؤمنان ، مردم را در [ نبرد] صفّين ، تشويق كرد و فرمود : « ... خداىْ رحمت كند كسى را كه برادرش را يارى رسانَد و حريفش را به برادرش وا مگذارد تا نزد او حريف خود و حريف برادرش جمع گردند و با اين كار ، سرزنش كسب كند و مرتكب پستى گردد ؛ و چرا چنين نباشد ، كه [ برادرش ]با دو نفر پيكار مى كند و او [ از نبرد ]دست كشيده و حريفش را به برادرش وا نهاده ، در حالى كه از حريف ، گريزان است و به دشمن و برادرش مى نگرد . هركه چنين كند ، خداوند ، او را دشمن دارد . پس خود را در معرض دشمنىِ خداى عز و جل قرار ندهيد كه همانا گذر شما به سوى خداوند است . خداوند عز و جل فرمود : «فرار ، شما را سودى نرساند ، اگر از مرگ يا پيكارْ بگريزيد ، و در آن صورت ، جز اندكى بهره مند نخواهيد شد» » .
به خدا سوگند ، اگر از شمشير دنيا بگريزيد ، از شمشيرهاى آخرت در امان مباشيد . پس از شكيبايى و راستى مدد گيريد كه همانا پيروزى ، پس از شكيبايى فرود آيد ، و در راه خدا به درستى پيكار كنيد ؛ و نيرويى جز از خداوند نيست .

ه ـ پنهان كردن آنچه به روحيه سپاه ، آسيب مى رساند

۱۷۸۰.وقعة صفّينـ به نقل از ابو رَوق ـ: زياد بن نضر حارثى به عبد اللّه بن بديل بن ورقاء گفت : به درستى كه روز ما و آنان ، روزِ سختى است . بر آن شكيبايى نكند ، جز كسى كه دليرْ دل ، راستْ نيّت و استوارْ قلب باشد . به خدا سوگند ، گمان مبرم امروز از ما وآنان ، كسى باقى مانَد ، جز فرومايگان .
عبد اللّه بن بديل گفت : به خدا سوگند ، من نيز چنين گمان مى كردم .
على عليه السلام فرمود : «اين سخن ، در دل شما دو نفر پنهان باشد . آن را اظهار مداريد و كسى آن را از شما نشنود . به درستى كه خداوند ، بر گروهى كشته شدن را نوشته و بر گروهى ديگر مرگ را ، و هركس ، مرگش آن گونه كه نوشته شده به سراغش آيد . پس خوشا به حال پيكاركنندگان در راه خدا و كشته شدگان در راه پيروى او!


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
318

۱۷۷۹.الكافي عن مالك بن أعيَن :حَرَّضَ أميرُ المُؤمِنينَ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيهِ النّاسَ بِصِفّينَ فَقالَ : ... رَحِمَ اللّهُ امرَأً واسى أخاهُ بِنَفسِهِ ، ولَم يَكِل قِرنَهُ إلى أخيهِ ؛ فَيَجتَمِعَ قِرنُهُ وقِرنُ أخيهِ ، فَيَكتَسِبَ بِذلِكَ اللّائِمَةَ ، ويَأتِيَ بِدَناءَةٍ ؛ وكَيفَ لا يَكونُ كَذلِكَ وهُوَ يُقاتِلُ الاِثنَينِ ، وهذا مُمسِكٌ يَدَهُ قَد خَلّى قِرنَهُ عَلى أخيهِ ، هارِبا مِنهُ ، يَنظُرُ إلَيهِ وهذا ! ! فَمَن يَفعَلهُ يَمقُتهُ اللّهُ ، فَلا تَعَرَّضوا لِمَقتِ اللّهِ عَزَّ وجَلَّ ؛ فَإِنَّما مَمَرُّكُم إلَى اللّهِ ، وقَد قالَ اللّهُ عَزَّ وجَلَّ : «لَن يَنفَعَكُمُ الْفِرَارُ إِن فَرَرْتُم مِّنَ الْمَوْتِ أَوِ الْقَتْلِ وَ إِذًا لَا تُمَتَّعُونَ إِلَا قَلِيلاً»۱ .
وَايمُ اللّهِ ، لَئِن فَرَرتُم مِن سُيوفِ العاجِلَةِ لا تَسلَمونَ مِن سُيوفِ الآجِلَةِ ، فَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصِّدقِ ؛ فَإِنَّما يَنزِلُ النَّصرُ بَعدَ الصَّبرِ ، فَجاهِدوا فِي اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ . ولا قُوَّةَ إلّا بِاللّهِ . ۲

ه : كِتمانُ ما يَضُرُّ بِمَعنَوِيّاتِ الجَيشِ

۱۷۸۰.وقعة صفّين عن أبي رَوقٍ :قالَ زِيادُ بنُ النَّضرِ الحارِثِيُّ لِعَبدِ اللّهِ بنِ بُديلِ بنِ وَرقاءَ: إنَّ يَومَنا ويَومَهُم لَيَومٌ عَصيبٌ ؛ ما يَصبِرُ عَلَيهِ إلّا كُلُّ مُشَيَّعِ القَلبِ ، صادِقُ النِّيَّةِ ، رابِطُ الجَأشِ ، وَايمُ اللّهِ ، ما أظُنُّ ذلِكَ اليوَمَ يُبقي مِنّا ومِنهُم إلَا الرُّذّالَ ! قالَ عَبدُ اللّهِ بنُ بُديلٍ: وَاللّهِ أظُنُّ ذلِكَ .
فَقالَ عَلِيٌّ: لِيَكن هذَا الكَلامُ مَخزونا في صُدورِكُما، لا تُظهِراهُ، ولا يَسمَعهُ مِنكُما سامِعٌ ؛ إنَّ اللّهَ كَتَبَ القَتلَ عَلى قَومٍ ، وَالمَوتَ عَلى آخَرينَ ، وكُلٌّ آتيهِ مَنِيَّتُهُ كَما كَتَبَ اللّهُ لَهُ ، فَطوبى لِلمُجاهِدينَ في سَبيلِ اللّهِ ، وَالمَقتولينَ في طاعَتِهِ . ۳

1.الأحزاب : ۱۶ .

2.الكافي : ج ۵ ص ۳۹ ح ۴ ، وقعة صفّين : ص ۲۳۵ عن عبد الرحمن بن محمّد بن زياد المحاربي ؛ تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۱۶ عن أبي عمرة الأنصاري وكلاهما نحوه وراجع نهج البلاغة : الخطبة ۱۲۴ .

3.وقعة صفّين: ص۱۱۱، بحار الأنوار: ج۳۲ ص۴۰۳ ح۳۶۹ـ۳۷۳؛ شرح نهج البلاغة:ج۳ ص۱۸۳ وفيه «عصبصب» بدل «عصيب».

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم : مهریزی، مهدی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 78512
صفحه از 605
پرینت  ارسال به