51
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4

ر . ك : ج 13 ص 583 (منذر بن جارود عبدى) .

3 / 12

كنار نهادن كارگزاران خيانت پيشه

۱۴۰۹.الاستيعاب :على عليه السلام بر شهرها ، دينداران و امانت پيشگان را مى گماشت و اگر خيانتى از يكى از آنان به وى مى رسيد ، برايش مى نوشت : «در حقيقت ، شما را از جانب پروردگارتان پند و اندرزى آمده است . پس پيمانه و ترازو را دادگرانه تمام نَهيد ، و اموال مردم را كم مدهيد و در زمين ، به فساد سر برمداريد . اگر مؤمن باشيد ، باقى مانده [حلالِ ]خداوند براى شما بهتر است و من بر شما نگاهبان نيستم . ۱ هنگامى كه نامه ام به تو رسيد ، وظايفى كه بر عهده ات بود ، سامان ده تا شخصى را روانه كنيم و از تو تحويل بگيرد» .
آن گاه رويش را به سوى آسمان مى كرد و مى گفت : «بار خدايا! تو مى دانى كه من نه آنان را به ستم كردن بر بندگانت فرمان دادم و نه به كنار گذاردن حقوق تو» .
سخنرانى ها ، موعظه ها و سفارش هاى او به كارگزارانش هنگامى كه آنان را به سوى كارها روانه مى كرد ، بسيار است و از بازگو كردنش صرف نظر كردم تا كتابم طولانى نشود ؛ گرچه تمامى آنها زيباست .

۱۴۱۰.دعائم الإسلام:على عليه السلام ، اشعث بن قيس را احضار كرد. وى از سوى عثمان ، فرماندار آذربايجان بود و صد هزار درهم به دست آورد. برخى گويند آن را عثمان به وى بخشيد و برخى ديگر گويند كه آن را در كارش به دست آورد .
امام على عليه السلام فرمان داد آن را آماده سازد ؛ ولى وى سر باز زد و گفت : اى امير مؤمنان! اين ثروت را در دوران حكومت تو به دست نياورده ام .
[ امام] فرمود : «به خدا سوگند ، اگر آن را در بيت المال مسلمانان حاضر نسازى ، اين شمشير را چنان بر تو فرود آورم كه هر چه خواست ، از تو باز ستانَد» .
پس اشعث ، اموال را آورد و امام ، آنها را از او گرفت و در بيت المال قرار داد . [ اين جستجو و پيگيرى را] نسبت به كارگزاران عثمان ، پى گرفت و هر چه از ثروت در دستشان بود ، باز ستاند و در آنچه از ميان برده بودند ، آنها را ضامن كرد .

1.اقتباس از سوره اعراف ، آيه ۸۵ وهود ، آيه ۸۵ و ۸۶ .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
50

راجع : ج 13 ص 582 (المنذر بن الجارود العبدي) .

3 / 12

عَزلُ مَن ثَبَتَت خِيانَتُهُ مِنَ العُمّالِ

۱۴۰۹.الاستيعاب :كانَ عَليٌّ عليه السلام ... لا يَخُصُّ بِالوِلاياتِ إلّا أهلَ الدِّياناتِ وَالأَماناتِ ، وإذا بَلَغَهُ عَن أحَدِهِم خِيانَةٌ كَتَبَ إلَيهِ : قَد جاءَتكُم مَوعِظَةٌ مِن رَبِّكُم فَأَوفُوا الكَيلَ وَالميزانَ بِالقِسطِ ولا تَبخَسُوا النَّاسَ أشياءَهُم ولا تَعثَوا فِي الأَرضِ مُفسِدينَ . بَقِيَّةُ اللّهِ خَيرٌ لَكُم إن كُنتُم مُؤمِنينَ وما أنَا عَلَيكُم بِحَفيظٍ ۱ . إذا أتاكَ كِتابي هذا فاحتَفِظ بِما في يَدَيكَ مِن أعمالِنا حَتّى نَبعَثَ إلَيكَ مَن يَتَسَلَّمُهُ مِنكَ ، ثُمَّ يَرفَعُ طَرفَهُ إلَى السَّماءِ فَيَقولُ : اللّهُمَّ إنَّكَ تَعلَمُ أنّي لَم آمُرهُم بِظُلمِ خَلقِكَ ، ولا بِتَركِ حَقِّكَ .
وخُطَبُهُ ومَواعِظُهُ ووَصاياهُ لِعُمّالِهِ إذ كانَ يُخرِجُهُم إلى أعمالِهِ كَثيرَةٌ مَشهورَةٌ لَم أرَ التَّعَرُّضَ لِذِكرِها ، لِئَلّا يَطولَ الكِتابُ ، وهِيَ حِسانٌ كُلُّها . ۲

۱۴۱۰.دعائم الإسلام :إنَّهُ [عَلِيّا عليه السلام ]حَضَرَ الأَشعَثَ بنَ قَيسٍ ، وكانَ عُثمانُ استَعمَلَهُ عَلى أذرَبيجانَ ، فَأَصابَ مِئَةَ ألفِ دِرهَمٍ ، فَبَعضٌ يَقولُ : أقطَعَهُ عُثمانُ إيّاها ، وبَعضٌ يَقولُ : أصابَهَا الأَشعَثُ في عَمَلِهِ .
فَأَمَرَهُ عَلِيٌّ عليه السلام بِإِحضارِها فَدافَعَهُ ، وقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، لَم اُصِبها في عَمَلِكَ . قالَ : وَاللّهِ لَئِن أنتَ لَم تُحضِرها بَيتَ مالِ المُسلِمينَ ، لَأَضرِبَنَّكَ بِسَيفي هذا أصابَ مِنكَ ما أصابَ .
فَأَحضَرَها وأخَذَها مِنهُ وصَيَّرَها في بَيتِ مالِ المُسلِمينَ ، وتَتَبَّعَ عُمّالَ عُثمانَ ، فَأَخَذَ مِنهُم كُلَّ ما أصابَهُ قائِما في أيديهِم ، وضَمَّنَهُم ما أتلَفوا . ۳

1.اقتباس من سورة الأعراف : ۸۵ وهود : ۸۵ و ۸۶ .

2.الاستيعاب : ج ۳ ص ۲۱۰ و ۲۱۱ الرقم ۱۸۷۵ عن أبي إسحاق السبيعي .

3.دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۳۹۶ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم : مهریزی، مهدی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 78647
صفحه از 605
پرینت  ارسال به