فصل دوم : شخصيّت سران ناكثين
جنگ جمل، از حوادث قابل تأمّل تاريخ اسلام به شمار مى رود . شناخت انگيزه ها و اهدافِ برافروزندگان اين جنگ و شناخت سردمداران آن ـ يعنى كسانى كه به آنها اقتدا و از آنان پيروى شد ـ ، براى آدمى مايه تذكّر و عبرت آموزى است.
در متون تاريخى اى كه از چگونگى شكل گيرى سپاه جَمل و اهداف و انگيزه هاى آنها اطّلاعاتى در اختيار مى نهند ، نكات تأمّل برانگيزى ملاحظه مى شود. نقش هواهاى نفسانى، گرايش هاى دنيوى،بهره گيرى از چهره هاى موجّه براى ايجاد انگيزه در ميان عموم مردم، نقش سرمايه اندوزان و مَسندجويان و كسانى كه زندگى اشرافى خود را در خطر مى ديدند ، بسى درخورِ تأمّل است .
نكته ديگرى كه نبايد فراموش كنيم ، چگونگى رويارويى كسانى با على عليه السلام است كه داعيه مسلمانى و پيشتازى در اسلام را داشتند .
آخرين نكته اين واقعه ، شخصيّت و موضعگيرى هاى كسان بسيارى است كه مواضعشان در جنگ جمل به طور كامل با مواضعشان در زمان عثمان در تضاد بود.
آنچه در پى مى آيد ، اشاراتى كوتاه به چگونگى زندگى برافروزندگان اين جنگ است كه خوانندگان را به تأمّل در آنها دعوت مى كنيم.
