۲۰۸۷.تاريخ الطبرىـ به نقل از موسى بن طلحه ـ: عثمان ، پنجاه هزار [ سكّه ]از طلحه طلب داشت . روزى عثمان براى رفتن به مسجد ، بيرون شد . طلحه به وى گفت: مال تو آماده است . آن را بستان.
عثمان گفت: براى تو باشد ، اى ابو محمّد! كمكى است در برابر جوان مردى تو.
ر . ك : ج 3 ص 119 (آنچه به طلحة بن عبيد اللّه داد) .
ص 235 (تحريكات طلحه) .
2 / 4
زبير بن عوّام
زُبير بن عَوّام ، پسر عمه پيامبر صلى الله عليه و آله و امام على عليه السلام است . او چهارمين يا پنجمين نفرى بود كه اسلام آورد ، از ياران شجاع ۱ و سرشناس پيامبر اسلام بود و در تمام جنگ هاى او شركت داشت و چندين بار مجروح شد. رجاليان اهل سنّت ، او را از عشره مبشّره (ده تنِ بشارت داده شده به بهشت) مى شمرند. وى بعد از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله از بيعت با ابو بكر ، سر باز زد و در زمره ياران اوّليه و خاصّ امام على عليه السلام بود . ۲ زبير بنا بر بعضى اقوال ، در دفن حضرت فاطمه عليهاالسلام شركت داشت كه به گونه اى نشان دهنده نزديك بودن او به على عليه السلام است. او يكى از اعضاى شوراى شش نفره اى بود كه عمر ، آنان را نامزد خلافتْ ساخته بود ؛ ولى او به نفع امام على عليه السلام كناره گرفت. ۳
زبير ، داماد ابو بكر بود ؛ ولى سال هاى بسيارى از عمر خود را در كنار امام على عليه السلام گذراند. امام على عليه السلام درباره او فرمود:
زبير ، هميشه از ما اهل بيت بود تا آن زمان كه فرزند نامبارك او ، عبد اللّه ، بزرگ شد .
و اين ، خود نشان دهنده فتنه انگيزى عبد اللّه است كه به آن اشاره خواهد شد.
زبير در زمان عثمان، به ثروت بسيار زيادى دست يافت، به گونه اى كه هنگام مرگ ، پنجاه هزار دينار، يك هزار اسب و يك هزار غلام و كنيز داشت ؛ ولى عهده دار مقام و منصبى نبود.
زبير از كسانى بود كه به شورشيانى كه عليه عثمان قيام كرده بودند ، كمك مى كرد و در حقيقت ، خواهان قتل عثمان بود تا خود به خلافت برسد.
او پس از قتل عثمان ، با امام على عليه السلام بيعت كرد ؛ ولى چون امارتى به دست نياورد و افزون بر آن ، از امتيازات دوران عثمان نيز محروم شد، در برابر امام على عليه السلام پرچم اعتراض برافراشت . ۴ تحريك كننده او در اين موضعگيرى ، پسرش عبد اللّه بود.
زبير به اتفاق طلحه با وانمود كردن انجام دادن عمره به سوى مكّه رفت ۵ و در آن جا با عايشه و ديگران هماهنگ شدند و آتش جنگ جمل را برافروختند. زبير ، پس از گفتگوى امام على عليه السلام با او ، از جنگْ كناره گرفت ؛ ولى به دست ابن جرموز ، ترور شد . ۶
1.ر . ك : ص ۵۰۹ (ويژگى هاى ناكثين) .
2.ر . ك : ج ۲ ص ۵۱۷ (هجوم به خانه فاطمه ، دختر پيامبر) .
3.ر . ك : ج ۳ ص ۴۹ (آنچه در شورا گذشت) .
4.ر . ك : ص ۴۲۵ (برترى جويى) و ص ۵۰۷ (شخصيّت سران ناكثين) .
5.ر . ك : ص ۵۶۳ (بيرون رفتن طلحه و زبير به قصد مكّه) .
6.ر . ك : ج ۵ ص ۱۶۷ (پايان كار زبير) .
