۱۴۱۶.امام على عليه السلامـ از سخنرانى وى كه در آن ، برخوردش را با عقيل بيان مى كرد ، هنگامى كه او از بيت المال ، تقاضاى مال داشت ـ: و شگفت تر از آن،اين كه شبْ هنگام، كسى با ما ديدار كرد و ظرفى سرپوشيده آورد ، با معجونى . چنان آن را ناخوش دانستم كه گويى آب دهانِ مار بدان آميخته ، يا از دهانى بيرون ريخته . گفتم : صله است؟ يا زكات؟ يا صدقه؟ ـ كه گرفتن اينها بر ما حرام است ـ .
گفت : نه اين است و نه آن ؛ بلكه ارمغان است .
گفتم : مادرت بر تو بگريد! آمده اى مرا از دين خدا بگردانى؟! آيا خِرَدْ آشفته اى يا ديوانه اى يا هذيان مى گويى؟
به خدا اگر هفت اقليم را با آنچه زير آسمان هاست ، به من دهند ، تا خدا را نافرمانى نمايم و پوست جوى را از مورچه اى به ناروا بربايم ، چنين نخواهم كرد . به درستى كه دنياى شما نزد من خوارتر است از برگى در دهان ملخى كه آن را مى خايد و طعمه خود مى نمايد.على را با نعمت هاى زودگذر و خوشى هاى ناپايدار چه كار؟! پناه مى بريم به خدا از خفتن عقل و زشتى لغزش ها ، و از او يارى مى خواهيم .
3 / 15
پيوند درشتى و نرمى
۱۴۱۷.امام على عليه السلامـ در نامه اش به يكى از كارگزارانش ـ: پس از حمد و سپاس خداوند ؛ دهقانان شهر تو به سبب درشتى ، سختى ، ستم و تحقير كردن هاى تو [نسبت به ايشان] ، از تو شكايت دارند . من در كارشان نگريستم . آنان را به خاطر شركشان شايسته اين نيافتم كه نزديك شوند ، و نيز به خاطر پيمانشان [ و بودنشان در پناه اسلام] ، شايسته نيست كه رانده شوند يا بر آنان جفا شود . پس درباره آنان ، درشتى ونرمى را درهم آميز وميان درشتى و مهربانى با آنان ، در چرخش باش ، و ميان تقريب و نزديك كردن و دور كردن و راندن ، جمع كن ، إن شاء اللّه ! ۱
۱۴۱۸.تاريخ اليعقوبى :على عليه السلام به عمر بن مسلمه اَرحبى نوشت : پس از حمد و سپاس خداوند؛ دهقانانِ منطقه ات ، از درشتى ات شكايت كرده اند و من در كار آنان نگريستم و خيرى نديدم . بايد موضع تو ميانه باشد : نرمى اى آميخته با درشتى . [ البته] بدون ستم و كم گذاشتن . چرا كه آنان ، گرچه با خوارى ، ما را به سر و سامان مى رسانند . پس حقّى را كه بر آنان دارى ، از ايشان با خوارى بستان و غيرِ خدا را دوست مگير . خداوند عز و جل فرموده است : «از غيرِ خودتان دوست و هم راز مگيريد . آنان از هيچ نابكارى در حقّ شما كوتاهى نورزند» و خداوند عز و جل درباره اهل كتاب فرموده است : «يهود و نصارا را به عنوان دوست ، انتخاب مكنيد» و خداوند ـ تبارك و تعالى ـ فرموده است : «و هر كس از شما آنها را به دوستى گيرد ، از آنان خواهد بود» . با گرفتن مالياتشان ، آنان را آزرده خاطر ساز و در برابر آنان ، آماده باش و از ريختن خون آنان ، برحذر باش . والسلام!
