149
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج3

۱۱۴۹.أنساب الأشرافـ به نقل از مسروق ، درباره وليد بن عقبه ـ: او در نماز ، بد حال بود ، تا بالا آورد . پس چهار نفر (ابو زينب ، جندب بن زهير ، ابو حبيبه غِفارى ، صعب بن جثامه) براى پيگيرى كار او به سوى عثمان به راه افتادند و خبرش را به او دادند .
عبد الرحمان بن عوف پرسيد : او را چه شده؟ آيا ديوانه گشته است؟
گفتند : نه ؛ بلكه مست كرده است .
عثمان ، آنها را تهديد كرد و ترساند و به جندب گفت : آيا تو ديدى كه برادرم [وليد] ، شراب مى نوشد؟
گفت : به خدا پناه مى برم! من گواهى مى دهم كه او را مست ديدم . او شرابْ بالا مى آورد و در همان حال مستى ، انگشترش را از دستش بيرون آوردم و نفهميد .
ابو اسحاق [ مورّخ] مى گويد : گواهان به نزد عايشه آمدند و او را از ماجراى ميان خود و عثمان و تندى عثمان با آنها آگاه ساختند .
عايشه ندا در داد كه : عثمان ، حدود الهى را لغو كرده و گواهان را تهديد نموده است .
واقدى [ سيره نويس] مى گويد : گاه گفته مى شود كه عثمان ، چند تازيانه به يكى از گواهان زد . آنها نيز نزد على عليه السلام آمدند و از او شكايت كردند .
على عليه السلام نزد عثمان آمد و فرمود : «حدود را تعطيل كرده اى و گروهى را كه بر ضدّ برادرت شهادت داده اند ، زده اى . حكومت را دگرسان كرده اى ، در حالى كه عمر گفت : بنى اميّه و بويژه خاندان ابو مُعيط را بر گُرده مردم بار نكن» .
گفت : چه نظر مى دهى؟
فرمود : «نظر من اين است كه او را بركنار كنى و هيچ كارى از امور مسلمانان را به او وا نگذارى و درباره گواهان بپرسى و اگر مورد تهمت نبودند و [ با وليد ]دشمنى نداشتند ، بر او حد جارى كنى» .
گفته مى شود كه عايشه به عثمان درشتى كرد . عثمان نيز به او درشتى نمود و گفت : تو را به اين كار چه؟ تو فرمان يافته اى كه در خانه ات بنشينى! و گروهى ، مانند عثمان سخن گفتند و گروهى ديگر گفتند : چه كس از عايشه به آن [ اعتراض] ، سزاوارتر است؟! پس با كفش به زد و خورد پرداختند و اين ، نخستين درگيرى ميان مسلمانان پس از پيامبر صلى الله عليه و آله بود .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج3
148

۱۱۴۹.أنساب الأشراف عن مسروقـ في الوَليدِ بنِ عُقبَةَ ـ: إنَّهُ حينَ صَلّى لَم يَرِم ۱ حَتّى قاءَ . فَخَرَجَ في أمرِهِ إلى عُثمانَ أربَعَةُ نَفَرٍ : أبو زَينَبَ ، وجُندَبُ بنُ زُهَيرٍ ، وأبو حَبيبَةَ الغِفارِيُّ ، وَالصَّعبُ بنُ جَثّامَةَ ؛ فَأَخبَروا عُثمانَ خَبَرَهُ .
فَقالَ عَبدُ الرَّحمنِ بنُ عَوفٍ : ما لَهُ ، أجُنَّ ؟ ! قالوا : لا ، ولكِنَّهُ سكرٌ . قالَ : فَأَوعَدَهُم عُثمانُ ، وَتَهَدَّدَهُم ؛ وقالَ لِجُندَبٍ : أنتَ رَأيتَ أخي يَشرَبُ الخَمرَ ؟ ! قالَ : مَعاذَ اللّهِ ، ولكِنّي أشهَدُ أنّي رَأَيتُهُ سَكرانَ يَقلِسُها ۲ مِن جَوفِهِ ، وأنّي أخَذتُ خاتَمَهُ مِن يَدِهِ وهُوَ سَكرانُ لا يَعقِلُ .
قالَ أبو إسحاقَ : فَأَتَى الشُّهودُ عائِشَةَ ، فَأَخبَروها بِما جَرى بَينَهُم وبَينَ عُثمانَ ، وأنَّ عُثمانَ زَبَرَهُم . فَنادَت عائِشَةُ : إنَّ عُثمانَ أبطَلَ الحُدودَ ، وتَوَعَّدَ الشُّهودَ .
قالَ الواقِديُّ : وقَد يُقالُ : إنَّ عُثمانَ ضَرَبَ بَعضَ الشُّهودِ أسواطا ، فَأَتَوا عَلِيّا فَشَكَوا ذلِكَ إلَيهِ .
فَأَتى عُثمانَ فَقالَ : عَطَّلتَ الحُدودَ ، وضَرَبتَ قَوما شَهِدوا عَلى أخيكَ ؛ فَقَلَبتَ الحُكمَ ، وقَد قالَ عُمَرُ : لا تُحَمِّل بَني اُمَيَّةَ وآلَ أبي مُعَيطٍ خاصَّةً عَلى رِقابِ النّاسِ .
قالَ : فَما تَرى ؟ !
قالَ : أرى أن تَعزِلَهُ ، ولا تُوَلِّيَهُ شَيئا مِن اُمورِ المُسلِمينَ ، وَأن تَسأَلَ عَنِ الشُّهودِ ؛ فَإِن لَم يَكونوا أهلَ ظِنَّةٍ ولا عَداوَةٍ أقَمتَ عَلى صاحِبِكَ الحَدَّ .
قالَ : ويُقالُ إنَّ عائِشَةَ أغلَظَت لِعُثمانَ ، وأغلَظَ لَها ، وقالَ : وما أنتِ وهذا ! ؟ إنَّما اُمِرتِ أن تَقَرَّيَ في بَيتِكِ ! ! فَقالَ قَومٌ مِثلَ قَولِهِ ، وقالَ آخَرونَ : ومَن أولى بِذلِكَ مِنها ! ! فَاضطَرَبوا بِالنِّعالِ ، وكانَ ذلِكَ أوَّلَ قِتالٍ بَينَ المُسلِمينَ بَعدَ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله . ۳

1.الرَّيْم : البَراح ؛ يقال : ما يَريمُ يفعل ذلك ؛ أي ما يبرح (لسان العرب : ج ۱۲ ص ۲۵۹ «ريم») .

2.القَلَس : ما خرج من الجوف ؛ مل ء الفم ، أو دونه ، وليس بقيء ، فإن عاد فهو القيء (النهاية : ج ۴ ص ۱۰۰ «قلس») .

3.أنساب الأشراف : ج ۶ ص۱۴۴ ، شرح نهج البلاغة : ج۳ ص ۱۹ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی؛ مهریزی، مهدی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 72417
صفحه از 588
پرینت  ارسال به