255
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج3

5 / 5

مشاجره ميان زبير و عثمان

۱۲۰۳.الفتوح :طلحه و زبير به سوى عثمان آمدند و بر او داخل شدند . زبير ، پيش افتاد و گفت : اى عثمان! آيا در وصيّت عمر بن خطّاب نبود كه اگر خليفه شدى ، خاندان بنى مُعَيط را بر گُرده مردم سوار نكنى؟
عثمان گفت : چرا .
زبير گفت : پس چرا وليد بن عقبه را بر كوفه گماردى؟
عثمان گفت : همان گونه كه عمر بن خطّاب عمرو بن عاص و مغيرة بن شعبه را به كار گمارد ؛ و چون [ وليد ، ]معصيت خدا نمود و آن كارها را كرد ، او را بركنار كردم و ديگرى را به جاى او گماردم .
[ زبير] گفت : چرا معاويه را بر شام گماردى؟
عثمان گفت : چون عمر بن خطّاب به او نظر داشت .
[ زبير] گفت : چرا به اصحاب پيامبر خدا دشنام مى دهى ، با آن كه تو از آنان بهتر نيستى؟
عثمان گفت : امّا به تو كه دشنام نداده ام و هر كس را هم كه دشنام داده ام ، مى تواند مرا دشنام دهد .
[ زبير] گفت : چرا قرائت عبد اللّه بن مسعود را مهجور كردى و فرمان دادى شكمش را لگدكوب كنند كه او خانه نشين شود ، در حالى كه پيامبر خدا به او قرائت آموخته است .
عثمان گفت : آنچه از ابن مسعود به من گزارش شده ، بيش از چيزى است كه به تو رسيده است و آن ، اين است كه او گفته : دوست داشتم كه من و عثمان در ريگزارى انبوه بوديم . او بر من سنگ مى زد و من بر او تا آن كس كه ناتوان تر است ، بميرد!
[ زبير] گفت : با عمّار بن ياسر چه كار داشتى كه فرمان دادى شكمش را لگدمال كنند ، تا آن جا كه دچار فتق شد؟
گفت : چون مى خواست مردم را به كشتن من تحريك كند .
[ زبير] گفت : با ابو ذر ، حبيب پيامبر خدا ، چه كار داشتى كه او را تبعيد كردى ، تا آن كه غريب و رانده شده جان داد؟
گفت : از آن رو كه مى دانى . او مردم را با من دشمن كرد و هر گونه عيبى را به من نسبت مى داد .
[زبير] گفت : چرا مالك اَشتر و همراهانش را به شام، تبعيد كردى و ميان آنها و اهل و فرزندانشان جدايى انداختى؟
گفت : چون [ مالك] اَشتر ، مردم را بر ضدّ كارگزار من ، سعيد بن عاص ، شوراند و كوفه را بر من شعله ور كرد .
زبير گفت : اى عثمان! اين كارهايى كه برايت شمردم ، كم ترين كارهايت است و اگر بخواهم همه پاسخ ها و استدلال هايت را رد كنم ، مى توانم ؛ امّا تو را اين گونه مى بينم كه نوشته ات را از هر جا كه بخواهى ، مى خوانى (باز هم حرف خودت را مى زنى) . بر تو از روزى مى ترسم كه روز ديگرى در پى نداشته باشد!


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج3
254

5 / 5

المُشاجَرَةُ بَينَ الزُّبَيرِ وعُثْمانَ

۱۲۰۳.الفتوح :أقبَلَ طَلحَةُ وَالزُّبَيرُ حَتّى دَخَلا عَلى عُثمانَ ثُمَّ تَقَدَّمَ إلَيهِ الزُّبَيرُ وقالَ : يا عُثمانُ ! أ لَم يَكُن في وَصِيَّةِ عُمَرَ بنِ الخَطّابِ : أن لا تَحمِلَ آلَ بَني مُعَيطٍ عَلى رِقابِ النّاسِ إن وُليتَ هذَا الأَمرَ ؟
قالَ عُثمانُ : بَلى .
قالَ الزُّبَيرُ : فَلِمَ استَعمَلتَ الوَليدَ بنَ عُقبَةَ عَلَى الكوفَةِ ؟
قالَ عُثمانُ : اِستَعمَلتُهُ كَمَا استَعمَلَ عُمَرُ بنُ الخَطّابِ عَمرَو بنَ العاصِ وَالمُغيرَةَ بنَ شُعبَةَ ، فَلَمّا عَصَى اللّهَ وفَعَلَ ما فَعَلَ عَزَلتُهُ وَاستَعمَلتُ غَيرَهُ عَلى عَمَلِهِ .
قالَ : فَلِمَ استَعمَلتَ مُعاوِيَةَ عَلَى الشّامِ ؟
فَقالَ عُثمانُ : لِرَأيِ عُمَرَ بنِ الخَطّابِ فيهِ .
قالَ : فَلِمَ تَشتُمُ أصحابَ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ولَستَ بِخَيرٍ مِنهُم ؟
قالَ عُثمانُ : أمّا أنتَ فَلَستُ أشتِمُكَ ، ومَن شَتَمتُهُ فَما كانَ بِهِ عَجَزَ عَن شَتمي .
فَقالَ : ما لَكَ ولِعَبدِ اللّهِ بنِ مَسعودٍ هَجَرتَ قِراءَتَهُ وأمَرتَ بِدَوسِ بَطنِهِ ، فَهُوَ في بَيتِهِ لِما بِهِ وقَد أقرَأَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ؟
فَقالَ عُثمانُ : إنَّ الَّذي بَلَغَني مِنِ ابنِ مَسعودٍ أكثَرُ مِمّا بَلَغتَ مِنهُ ، وذاكَ أنَّهُ قالَ : وَدَدتُ أنّي وعُثمانَ بِرَملِ عالِجٍ ۱ يَحُثُّ عَلَيَّ وأحَثُّ عَلَيهِ ، حَتّى يَموتَ الأَعجَزَ مِنّا .
قالَ : فَما لَكَ ولِعَمّارِ بنِ ياسِرٍ أمَرتَ بِدَوسِ بَطنِهِ حَتّى أصابَهُ الفَتقُ ؟
فَقالَ : لِأَنَّهُ أرادَ أن يُغرِيَ النّاسَ بِقَتلي .
قالَ : فَما لَكَ ولِأَبي ذَرٍّ حَبيبِ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ؟ سَيَّرتَهُ حَتّى ماتَ غَريبا طَريدا .
قالَ : لِما قَد عَلِمتَ أنَّهُ قَد أفسَدَ عَلَيَّ النّاسَ ، ورَماني بِكُلِّ عَيبٍ .
قالَ : فَما لَكَ ولِلأَشتَرِ وأصحابِهِ نَفَيتَهُم إلَى الشّامِ وفَرَّقتَ بَينَهُم وبَينَ أهاليهِم وأولادِهِم ؟
فَقالَ : لِأنَّ الأَشتَرَ أغرَى النّاسَ بِعامِلي سَعيدِ بنِ العاصِ ، وأضرَمَ الكوفَةَ عَلَيَّ نارا .
فَقالَ الزُّبَيرُ : يا عُثمانُ ! إنَّ هذِهِ الأَحداثَ الَّتي عَدَدتُها عَلَيكَ هِيَ أقَلُّ أحداثِكَ ، ولَو شِئتُ أن أرُدَّ عَلَيكَ جَميعَ ما تَحتَجُّ بِهِ لَفَعَلتُ ، وأراكَ تَقرَأُ صَحيفَتَكَ مِن حَيثُ تُريدُ ، وأخافُ عَلَيكَ يَوما لَهُ ما بَعدَهُ مِنَ الأَيّامِ . ۲

1.عالِجٌ : هو ما تراكم من الرَّمل ، ودخلَ بعضه في بعض (النهاية : ج ۳ ص ۲۸۷ «عرد») .

2.الفتوح : ج ۲ ص ۳۹۳ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی؛ مهریزی، مهدی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 61977
صفحه از 588
پرینت  ارسال به