۱۳۳۸.امام على عليه السلامـ در نخستين سخنرانى اش پس از بيعتِ مردم و كشته شدن عثمان ـ: پس از حمد و سپاس خداوند ؛ [ بدانيد! ]هيچ كس جز خود را مراقبت نكند ، آن كه دوزخ در پيش چشمانش باشد ، از بهشت ، بازداشته شده [ و به دوزخ بينديشد] . [ آدميان ]سه دسته اند : كوشاى تلاشگر ، جوينده اميدوار ، و تقصيركارى كه در آتش است . دو گروه ديگر نيز وجود دارند : فرشتگانى كه با دو بال پرواز مى كنند ، وپيامبرى كه خداوند ، زيربغل هايش را گرفته است . گروه ششمى نيست .
تباه شد آن كه ادّعا كرد ، و پست شد آن كه فرو غلتيد . راست و چپ ، گمراهى است و ميانه ، همان راه [درست ]است ؛ اين راهِ روشنى است كه كتاب و سنّت و آثار نبوّت بر آن است . ^۱
خداوند ، دردهاى اين امّت را با دو دارو ، درمان كرده است : تازيانه و شمشير . نرمش و مدارا نزد امام نباشد ، ^۲ در خانه هايتان پنهان شويد و امورتان را اصلاح كنيد . توبه (و بازگشت) ، پشت سر شماست . آن كه براى ستيزه با حق رخ نمايد ، هلاك گردد .
حوادثى گذشت كه از نگاه من ، معذور نيستيد . اگر مى خواستم بر زبان آورم، گفته بودم. خداوند، از گذشته ها بگذرد . آن دو نفر رفتند ، سومى به پا خاست ، مانند كلاغى كه همّتش شكمش است . واى بر او! اگر بال هايش كوتاه مى شد و سرش قطع مى شد ، برايش بهتر بود .
بنگريد . اگر نمى شناسيد ، انكار كنيد و اگر مى شناسيد ، سبقت گيريد . حقّ و باطلى است و هر كدام را طرفدارانى . اگر باطل بسيار گردد ، در گذشته نيز چنين شده است و اگر حق ، اندك است ، شايد [ روزى قدرت يابد] . امّا كم است آنچه روگردانده ، روآورد . اگر به خود باز گرديد ، نيك بخت خواهيد بود . من از آن مى هراسم كه در سستى به سر ببريد و بر من ، جز تلاش وكوشش ، چيزى نيست .
آگاه باشيد! نيكانِ خاندان من و پاكيزگان تبارِ من ، در كوچكى ، بردبارترينِ مردم و در بزرگى ، داناترين آنان اند . آگاه باشيد! ما خاندانى هستيم كه از دانش الهى ، علم آموختيم و به فرمان او حكم مى رانيم و به سخنِ راست پايبنديم . اگر از ما پيروى كنيد ، با بينايى ما راه يابيد ، و اگر چنين نكنيد ، خداوند ، شما را با دستان ما نابود سازد . بيرق حق به همراه ماست . آن كه در پى آن آيد ، [ به ما ]رسد و آن كه از آن بازمانَد ، نابود گردد .
آگاه باشيد! به واسطه ما نقص و كاستى مؤمنان ، جبران شود و به سبب ما گردنبند خوارى از گردن هاى شما كنار رود . [ هدايت] با ما آغاز شود و نه شما ، و با ما ختم شود نه شما .

۱۳۳۸.الإمام عليّ عليه السلامـ في أوَّلِ خُطبَةٍ خَطَبَها بَعدَ بَيعَةِ النّاسِ لَهُ عَلَى الأَمرِ ، وذلِكَ بَعدَ قَتلِ عُثمانَ ـ: أمّا بَعدُ ، فَلا يُرعِيَنَّ مُرعٍ إلّا عَلى نَفسِهِ ، شُغِلَ عَنِ الجَنَّةِ مَنِ النّارُ أمامَهُ ، ساعٍ مُجتَهِدٌ ، وطالِبٌ يَرجو ، ومُقَصَّرٌ فِي النّارِ ، ثلاثَةٌ ، وَاثنانِ : مَلَكٌ طارَ بِجَناحَيهِ ، ونَبِيٌّ أخَذَ اللّهُ بِضَبعَيهِ ، ^۱ لا سادِسٌ .
هَلَكَ مَنِ ادَّعى ، ورَدِيَ مَنِ اقتَحَمَ . اليَمينُ وَالشِّمالُ مَضَلَّةٌ ، وَالوُسطَى الجادَّةُ ، مَنهَجٌ عَلَيهِ باقِي ^۲ الكِتابِ وَالسُّنَّةِ وآثارِ النُّبُوَّةِ .
إنَّ اللّهَ تَعالى داوى هذِهِ الاُمَّةَ بِدَواءَينِ : السَّوطِ وَالسَّيفِ ، لا هَوادَةَ عِندَ الإِمامِ ، فَاستَتِروا بِبُيوتِكُم ، وأصلِحوا فيما بَينَكُم ، وَالتَّوبَةُ مِن وَرائِكُم ، مَن أبدى صَفحَتَهُ لِلحَقِّ هَلَكَ .
قَد كانَت اُمورٌ لَم تَكونوا عِندي فيها مَعذورينَ ، أما إنّي لَو أشاءُ أن أقولَ لَقُلتُ ، عَفَا اللّهُ عَمّا سَلَفَ ، سَبَقَ الرَّجُلانِ ، وقامَ الثّالِثُ كَالغُرابِ هِمَّتُهُ بَطنُهُ ، وَيلَهُ لَو قُصَّ جَناحاهُ وقُطِعَ رأسُهُ لَكانَ خَيرا لَهُ .
اُنظُروا فَإِن أنكَرتُم فَأَنكِروا ، وإن عَرَفتُم فَبادِروا ، حَقٌّ وباطِلٌ ولِكُلٍّ أهلٌ ، ولَئِن أمِرَ ^۳ الباطِلُ لَقَديما فَعَلَ ، ولَئِن قَلَّ الحَقُّ فَلَرُبَّما ولَعَلَّ ، ولَقَلَّ ما أدبَرَ شَيءٌ فَأَقبَلَ ، ولَئِن رَجَعَت إلَيكُم نُفوسُكُم إنَّكُم لَسُعَداءُ ، وإنّي لَأَخشى أن تَكونوا في فَترَةٍ ، وما عَلَيَّ إلّا الِاجتِهادُ .
ألا إنَّ أبرارَ عِترَتي وأطايِبَ اُرومَتي ، أحلَمُ النّاسِ صِغارا ، وأعلَمُ النّاسِ كِبارا ، ألا وإنّا أهلُ بَيتٍ مِن عِلمِ اللّهِ عَلِمنا ، وبِحُكمِ اللّهِ حَكَمنا ، وبِقَولٍ صادِقٍ أخَذنا ، فَإِن تَتَبَّعوا آثارَنا تَهتَدوا بِبَصائِرِنا ، وإن لَم تَفعَلوا يُهلِككُم اللّهُ بِأَيدينا ، مَعَنا رايَةُ الحَقِّ ، مَن تَبِعَها لَحِقَ ، ومَن تَأَخَّرَ عَنها غَرِقَ ، ألا وبِنا تُدرَكُ تِرَةُ ^۴ كُلِّ مُؤمِنٍ ، وبِنا تُخلَعُ رِبقَةُ الذُّلِّ مِن أعناقِكُم ، وبِنا فُتِحَ لا بِكُم ، وبِنا يُختَمُ لا بِكُم . ^۵