559
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج3

۱۳۳۹.امام على عليه السلامـ از سخنرانى اش در مدينه به هنگامى كه با او بيعت شد ـ: آنچه مى گويم ، بر عهده مى گيرم و خود ، بدان ضامنم . آن كه از عقوبت هاى مقابل ديدگانش عبرت گيرد ، تقوا او را از فرو افتادن در شبهه ها نگه دارد .
بدانيد كه آزمون شما مانند روزى كه خداوند ، پيامبرش را برانگيخت ، بازگشته است . سوگند به كسى كه او را به حق برانگيخت ، به هم در خواهيد آميخت و غربال مى شويد و زير و رو خواهيد شد ، مانند آنچه در ديگ ، بالا و پايين رود ، تا اين كه پايينى ها رو آيند و بالايى ها پايين روند ؛ گروهى كه واپس مانده اند ، پيش برانند و آنان كه پيش افتاده بودند ، واپس مانند .
به خدا سوگند ، سخنى را نپوشاندم و دروغى بر زبان نراندم . از اين موقعيت و چنين روزى آگاهم كرده اند . هان ، اى مردم! خطاكارى ها چون اسبان چموش اند كه خطاكاران ، بر آن سوار شده و عنان گشاده اند تا سوار خود را به آتش درافكنند .
هان اى مردم! پرهيزگارى ، مركب هايى است رام كه پرهيزگاران،بر آن سوار شده،لِگام آن را به دست گرفته اند، كه آنان را به بهشت مى رساند . حقّ و باطلى هست و هريك را طرفدارانى . اگر باطل فزونى يابد ، در گذشته نيز چنين شده است و اگر حق ، اندك شود ، شايد [ روزى قدرت يابد] ؛ ولى كم است آنچه رو گردانده ، رو آورد . ۱

1.در كتاب الكافى ، على بن رئاب و يعقوب سرّاج به نقل از امام صادق عليه السلام اين سخن را از على عليه السلام روايت كرده اند ؛ ليكن در اين كتاب ، حديث از «الّا و ان بليّتكم...» آغاز شده و پس از جمله «فأوردتهم الجنّة» ، اين عبارت را اضافه بر نهج البلاغه آورده است: «درهاى بهشت به روى آنان گشوده شد و بوىِ خوش آن را دريافتند و به آنان گفته شد : به درآييد در سلامت و امنيت. بدانيد! در اين كار بر من پيشى گرفت آن كه با او شركت نداشتم و بدو [ حكومت را ]نبخشيدم و نسبت بدان ، جايگاهى نداشت ، مگر پيامبرى مبعوث گردد. بدانيد! پيامبرى پس از محمّد صلى الله عليه و آله نيست. بر لب پرتگاه آتش قرار گرفت و او را به دوزخ افكند» . سيد رضى گفته است : زيبايى اين سخن كوتاه ، چندان است كه زيبايى شناسان از آن ، درمانند. بهره مندى از شگفتى اش بيش از به شگفتى درآمدن بدان است و زياده بر آنچه گفتيم ، در فصاحت تا بدان پايه است كه زبان در وصف آن ، درماند و انديشه آدمى ، خود را به ژرفاى آن نرساند و اين نكته را كه گفتم ، نداند جز كسى كه در اين صنعت ، بسى توسن فكرت رانَد ، «و در نيابد آن را ، مگر مردم دانا» (عنكبوت : آيه۴۳) (نهج البلاغة : ذيل خطبه ۱۶) .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج3
558

۱۳۳۹.عنه عليه السلامـ مِن كَلامِهِ لَمّا بويِعَ فِي المَدينَةِ ـ: ذِمَّتي بِما أقولُ رَهينَةٌ ، وأنَا بِهِ زَعيمٌ ، إنَّ مَن صَرَّحَت لَهُ العِبَرُ عَمّا بَينَ يَدَيهِ مِنَ المَثُلاتِ ، حَجَزَتهُ التَّقوى عَن تَقَحُّمِ الشُّبُهاتِ ، ألا وإنَّ بَلِيَّتَكُم قَد عادَت كَهَيئَتِها يَومَ بَعَثَ اللّهُ نَبِيَّهُ صلى الله عليه و آله ، وَالَّذي بَعَثَهُ بِالحَقِّ لَتُبَلبَلُنَّ بَلبَلَةً ، ولَتُغَربَلُنَّ غَربَلَةً ، ولَتُساطُنَّ ۱ سَوطَ القِدرِ ، حَتّى يَعودَ أسفَلُكُم أعلاكُم ، وأعلاكُم أسفَلَكُم ، ولَيَسبِقَنَّ سابِقونَ كانوا قَصَّروا ، ولَيُقَصِّرَنَّ سَبّاقونَ كانوا سَبَقوا .
وَاللّهِ ما كَتَمتُ وَشمَةً ، ۲ ولا كَذَبتُ كِذبَةً ، ولَقَد نُبِّئتُ بِهذَا المَقامِ وهذَا اليَومِ . ألا وإنَّ الخَطايا خَيلٌ شُمُسٌ حُمِلَ عَلَيها أهلُها ، وخُلِعَت لُجُمُها ، فَتَقَحَّمَت بِهِم فِي النّارِ . ألا وإنَّ التَّقوى مَطايا ذُلُلٌ ، حُمِلَ عَلَيها أهلُها ، واُعطوا أزِمَّتَها ، فَأَورَدَتهُمُ الجَنَّةَ . حَقٌّ وباطِلٌ ، ولِكُلٍّ أهلٌ ، فَلَئِن أمِرَ الباطِلُ لَقَديما فَعَلَ ، ولَئِنَ قَلَّ الحَقُّ فَلَرُبَّما ولَعَلَّ ، ولَقَلَّما أدبَرَ شَيءٌ فَأَقبَلَ ! ۳

1.ساطَ الشيء سوطا : خاضَه وخلَطه وأكثرَ ذلك . وخصّ بعضهم به القِدر إذا خُلِط ما فيها (لسان العرب : ج ۷ ص۳۲۵ «سوط»).

2.أي كلمة (النهاية : ج ۵ ص ۱۸۹ «وشم») .

3.نهج البلاغة : الخطبة ۱۶ ، الكافي : ج ۸ ص ۶۷ ح ۲۳ عن عليّ بن رئاب ويعقوب السرّاج عن الإمام الصادق عنه عليهما السلام نحوه .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی؛ مهریزی، مهدی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 74660
صفحه از 588
پرینت  ارسال به