247
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج2

باشد .
افزون بر اين همه ، چگونه مى توان باور كرد كه پيامبر خدا با آن عظمت و روح بلند و اراده استوار ، در آغاز راه به دليل ترس از تكذيب و آزار مردم ، از به انجام رساندن رسالت خويش ، سرباز زده باشد تا خداوند متعال ، تضمين كند كه مشكلى پيش نخواهد آمد و كسى به او آزارى نمى رساند؟!

2 . نزول آيه در ارتباط با نگهبانى ابو طالب از پيامبر صلى الله عليه و آله !

ديدگاهى ديگر ، سبب نزول آيه را «نگهبانى و حراست ابو طالب (عموى پيامبر خدا) از وى» مى داند و چنين معتقد است كه پس از نزول اين آيه، پيامبرخدا از عمويش خواست كه به سبب وعده خداوند به حراست ، ديگر از وى نگاهبانى نكند.
ردّ اين ديدگاه، افزون بر نقد ديدگاه اوّل (كه بر اين يكى نيز وارد است)، واقعيّت تاريخ است كه پيامبر خدا براى ساليانى، بويژه در مدينه، همچنان نگهبانانى داشته است و وجود «اُسطوانة الحَرَس» ۱ بهترين گواه بر آن است.

3 . تأخير پيامبر صلى الله عليه و آله در ابلاغ برخى آيات از ترس مشركان!

شگفتا! برخى بر اين باورند كه پيامبر خدا برخى از آيات مرتبط با مشركان و يا يهوديان را آشكار نمى كرد و از اين كه به او آزارى برسد، مى هراسيد. ۲
اَسفا كه گاه، كسانى گرفتار چه ناهنجارى ها و ملزم به چه نارواگويى هايى مى شوند! آيا مى شود به پيامبر خدا چنين گمانى برد؟! آيا با توجّه به آن زندگانى يكسر شور و حماسه و درگيرى با مظاهر شرك و جاهليّت، مى توان چنين پندارى درباره پيامبر خدا به ذهن و زبان آورد؟!
آرا و ديدگاه هاى ديگرى كه فخر رازى برشمرده است و در تفاسير اهل سنّت و مجموعه هاى روايى آنان هم بيشتر از آن نيست، تباه تر از آن چيزى است كه آورديم.

1.ستونى بوده است در مسجد مدينه كه نگهبانان پيامبر صلى الله عليه و آله در كنار آن مى ايستاده اند .

2.الوسيط : ج ۲ ص ۲۰۸، تفسير الفخر الرازى : ج ۱۲ ص ۵۳ .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج2
246

ادريس شافعى است. بر اساس آنچه وى گزارش كرده است، پيامبر صلى الله عليه و آله پس از دريافت پيام وحى و سوره علق و... از اين كه مشركان او را تكذيب كنند، هراس به دل داشت. آيتِ الهىِ : «اى پيامبر! برسان» نازل شد تا او را در ابلاغ حق، استوار بدارد و «عصمت» (حفاظت) الهى را در ابلاغ وحى بدو برساند. ۱
بر اين پايه، از حسن بصرى نيز گزارشى آورده اند كه :پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده: لمّا بعثني اللّه تعالى برسالته ضِقتُ بها ذرعاً ، وعرفت أنّ من الناس من يكذّبني ؛خداوند، چون مرا برانگيخت، بر من بسيار سخت و سنگين آمد و دانستم كه مرا تكذيب خواهند كرد .
پس چندى دست نگه داشت، تا خداوند، اين آيه را بر او فرو فرستاد. ۲
پاسخ اين سخن ، آن است كه :
1 . دليلى بر اثبات آن وجود ندارد و گزارش منسوب به حسن بَصرى مستند نيست ؛
2 . ادلّه اى كه اثبات مى كنند سوره مائده آخرين سوره ۳ و يا از آخرين سوره هاى ۴ نازل شده بر پيامبر صلى الله عليه و آله است ، اين ادّعا را رد مى كنند .
3 . محدّثان ، مفسّران ، مورّخان و متكلّمان پيرو مكتب اهل بيت عليهم السلام اتّفاق دارند كه آيه تبليغ ، در ارتباط با جريان غدير خم و ابلاغ امامت امير مؤمنان است . اين شأن نزول ، در بسيارى از مصادر اهل سنّت نيز آمده است و علّامه امينى از سى مصدر حديثى و تفسيرى اهل سنّت ، آن را روايت كرده است.
4 . متن آيه به روشنى نشان مى دهد كه ابلاغ موضوع ويژه اى مورد نظر خداوند متعال بوده و نه مطلق رسالت ؛ موضوع ويژه اى كه هموزن همه رسالت پيامبر صلى الله عليه و آله است ، و آن ، چيزى جز مسئله ولايت و رهبرى امّت پس از آن حضرت نمى تواند

1.الاُمّ : ج ۴ ص ۱۶۸ . متن ، طولانى است و تنها بخش مورد نياز را آورده ايم .

2.أسباب نزول القرآن : ص ۲۰۴، الدرّ المنثور : ج ۳ ص ۱۱۶.

3.ر . ك : ص ۲۵۸ ، ح ۷۸۴ . نيز ، ر . ك : تفسير ابن كثير : ج ۳ ص ۳ ، التحرير والتنوير : ج ۴ ص ۲۵۵ .

4.أسباب نزول القرآن : ص ۲۰۴ ، الدرّ المنثور : ج ۳ ص ۱۱۶ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 93581
صفحه از 596
پرینت  ارسال به