طارق بن شهاب روايت كرده است كه : يكى از يهوديان به عمر بن خطّاب گفت : اى امير مؤمنان! آيه اى در كتاب شماست و آن را قرائت مى كنيد كه اگر بر ما يهوديان نازل شده بود، آن روز را جشن مى گرفتيم.
گفت : كدام آيه؟
گفت : «امروز، دينتان را براى شما به كمال رساندم...» . ^۱
اكنون بايد ديد در تاريخ اسلام، روز سرنوشت سازى كه داراى اين ويژگى هاى چهارگانه است و شايسته اين است كه جامعه اسلامى، آن را جشن بگيرد، كدام روز است.
براى مشخّص كردن آن روز، احتمالات فراوانى داده شده كه غالبا متّكى بر اسناد تاريخى و يا متون حديثى نيستند و از اين رو، از طرح آنها در اين جا خوددارى مى كنيم. ^۲ تنها دو فرض مستند وجود دارد كه به دو دسته از متون تاريخى و حديثى شيعه و اهل سنّت، مستندند. بايد ديد آيا اين دو دسته از متون، با هم در تعارض اند، يا اين كه وجه جمعى براى آنها وجود دارد. دو فرض مستند عبارت اند از :

1 . روز غدير خم

ضمن آن كه بسيارى از احاديث شيعه، بدون ذكر روز غدير يا روز ديگرى، به نزول اين آيه در مورد انتصاب امام على عليه السلام توسط پيامبر صلى الله عليه و آله به رهبرى امّت، اشاره دارند، حدود بيست حديث ، به طور مشخّص نزول آيه را در روز غدير بيان مى دارند، ^۳ چنان كه در كتب اهل سنّت، نقل هايى ـ كه عمدتا به ابو هريره و ابو سعيد خُدْرى

تحقيقى درباره «روزِ كامل شدن دين»

«امروز، كافران از [ شكست دادن] دين شما نااميد شدند. از اين رو، از آنان نترسيد و از من بترسيد. امروز، دين شما را برايتان به كمال رساندم و نعمتم را بر شما كامل كردم و دين اسلام را برايتان پسنديدم» . ^۱
در اين آيه (مشهور به آيه «اِكمال») ، سخن از روزى است كه چهار ويژگى مهم دارد:
1 . در آن روز، كفّار از اين كه بتوانند به اساس اسلام آسيب وارد كنند، نوميد شدند.
2 . در آن روز، دين اسلام، كامل شد.
3 . در آن روز، خداوند متعال، نعمت خود را بر امّت اسلامى تمام كرد.
4 . در آن روز، خداوند متعال، آيين اسلام را به عنوان آيين نهايى مردم جهان پذيرفت.
اين ويژگى هاى برجسته نشان مى دهد كه آن روز، سرنوشت سازترينِ روزها در تاريخ رسالت پيامبر اسلام، بلكه در تاريخ اسلام است و از اين روست كه يكى از يهوديان، به عمر بن خطّاب مى گويد كه اگر در دين آنها چنين روزى بود، آن را جشن مى گرفتند: