و در معجم البلدان آمده است:
عرّام گفته است : در نزديكى [ آبادى] جحفه به فاصله يك ميل، غدير خم واقع است... . ^۱
و اين تفاوتِ در فاصله از يك تا سه ميل، امرى عادى است ؛ زيرا راه ها گوناگون است، بويژه آن كه وادى جحفه، پس از غدير، عريض مى شود و در آبادى جحفه پهن تر مى شود و در نزديكى دريا كاملاً گسترده مى گردد و بسيار مى شود كه شخصى از كناره كوه برود و يك ميل بپيمايد ، و يا از ميانه وادى برود و دو ميل بپيمايد و يا كسى از راه دشت برود و راهش سه ميل گردد.

توصيف تاريخى مكان

تاريخ، تصوير روشن و كاملى از موقعيّت غدير و نشانه هاى آن برايمان نگاه داشته است، اين چنين:

1 . چشمه آب

در لسان العرب در ذيل مادّه «خمم» آمده است:
ابن اثير مى گويد : آن، محلّى ميان مكّه و مدينه است كه چشمه آبى به آن جا مى ريزد. ^۲
در معجم ما استعجم و الروض المعطار، چنين آمده است :
به اين گودال، چشمه آبى مى ريزد. ^۳
و در معجم البلدان است كه:

وادى جحفه است كه تا دريا امتداد دارد.
امّا فاصله ميان غدير خم تا آبادى جحفه ـ كه ميقات حاجيان است ـ در برخى منابع، معيّن شده است، كه در پى مى آيد:
ـ بكرى، در معجم ما استعجم، آن را سه ميل ^۱ دانسته است و از زمخشرى «دو ميل» نقل كرده و آن را ضعيف دانسته است. ^۲
ـ حموى، در معجم البلدان، فاصله ميان اين دو را دو ميل مى داند:
غدير خم، ميان مكّه و مدينه است و ميان آن و [ آبادىِ] جحفه، دو ميل راه است. ^۳
ـ فيروزآبادى، در القاموس (مادّه «خمّ») آن را سه ميل دانسته است:
غدير خُم، مكانى ميان دو حرم (مكّه و مدينه) و در سه ميلى [ آبادى] جحفه است. ^۴
ـ نصر ^۵ و عرّام ^۶ هر دو، آن را يك ميل گفته اند. در تاج العروس (مادّه «خمّ») آمده است:
و نصر گفته است : [ آن،] در نزديكى [ آبادى ]جحفه به فاصله يك ميل، و در ميان دو حرم شريف (مكّه و مدينه) [ واقع ]است. ^۷