1 . راه جحفه

در نزديكى فرودگاه رابُغ، راهى آسفالت شده جدا مى گردد كه پس از نُه كيلومتر، به ابتداى روستاى قديم جحفه مى رسد، جايى كه حكومت سعودى، مسجدى را كه در سفر نخستْ ديده بودم، خراب كرده و مسجد بزرگى را به جاى آن ساخته و در كنار آن، حمام، سرويس هاى بهداشتى و توقّفگاه ماشين، ايجاد كرده است.
سپس جاده به سمت شمال مى پيچد و از ميان سنگلاخ و شن، پس از پنج كيلومتر به سوى قصر «علياء»، به انتهاى روستاى جحفه مى رسد و سپس به راست مى رود و دو كيلومتر از ميان تپّه هاى سنگى و تلّ شن و اندكى سنگلاخ مى گذرد. سپس از سنگلاخ، پايين مى آيى. در سمت راست راه، وادى غدير است.

2 . راه رابُغ

اين راه، از راه اصلى مكّه و مدينه جدا مى شود. پيش از ورود به شهر رابُغ و از سمت راست كسى كه از مكّه مى آيد، از زير تابلوى راهنما، به راست مى پيچى و از كنار خانه هايى مى گذرى كه برخى ، از حلبى و برخى گِلى و متعلّق به باديه نشينان منطقه اند.
سپس به راه قديمى شوسه مى رسى كه به سمت چپ مى پيچد و آن، همان راه اصلى قديمى است كه بقاياى آن، در پشت فرودگاه رابُغ، باقى است. پس از طى ده كيلومتر و در سمت راست، راهى از آن جدا مى شود كه به غدير مى رسد و فاصله رابُغ تا غدير در حدود 26 كيلومتر است.
و از آنچه گفتيم، چنين نتيجه مى شود:
غدير خم، در حدود هشت كيلومترى شرق ميقاتِ جحفه و 26 كيلومترى جنوب شرقى رابُغ ، واقع است.

M2730_T1_File_2136567

M2730_T1_File_2136568

كرد و برايش بيعت گرفت. درود خداوند بر آن دو و خاندان پاكشان باد! ^۱

وضعيّت كنونى مكان

عاتق بن غيث بلادى، مورّخ معاصر حجازى، در كتابش معجم معالم الحجاز، «غدير خُم» را چنين توصيف كرده است:
امروزه، غدير خم، به نام «غُرَبه» شناخته مى شود و آن، بركه اى است كه درختان خرماى اندكى بر آن روييده و از آنِ گروهى از بلاديّه از طايفه حرب است. و آن، در ديار آنان و در هشت كيلومترى شرق جحفه واقع است و وادى هر دو ، يكى و همان وادى خرّار است. ^۲
چشمه جحفه از نزديك غدير مى جوشد و هنوز گودال آن، آشكار است و در غرب و شمال غربىِ غدير، آثار شهرى به جا مانده است كه ديوارهاى سنگى آن، هنوز هم پيداست. ويرانه هاى اين آثار، نشان مى دهد كه برخى از آنها كاخ يا قلعه بوده اند و شايد هم محلّه اى از محلّه هاى شهر جحفه (بوده است) ؛ چرا كه به هم شبيه اند. ^۳
و من، ^۴ با محل و موقعيّت غدير، از طريق دو سفرم آشنا شدم : سفر نخست، روز سه شنبه، 7 / 5 / 1402 قمرى، مطابق با 2 / 3 / 1982 ميلادى و سفر دوم، روز چهارشنبه، 18 / 6 / 1409 قمرى، مطابق با 25 / 1 / 1989 ميلادى .

راه هاى غدير خم

دو راه، ما را به غدير خم مى رساند : يكى از جحفه و ديگرى از رابُغ.