497
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج2

۹۴۳.شرح نهج البلاغةـ در يادكردِ داستان سقيفه ـ: چون قبيله اوس ديد كه يكى از رؤساى خزرج (بشير بن سعد) [ با ابو بكر ]بيعت كرد ، اُسيد بن حُضير هم كه رئيس [ قبيله] اوس بود ، از سر حسادت و از بيم رياست سعد [ بن عباده ، رئيس خزرج ، ]بيعت نمود و در پى او اوسيان همگى بيعت نمودند .
سعد بن عباده ، در حالى كه بيمار بود ، به منزلش برده شد و آن روز و روزهاى بعد هم بيعت ننمود . عمر خواست او را مجبور كند ؛ امّا به او گفته شد كه اين كار را نكند ؛ زيرا او بيعت نمى كند تا كشته شود و كشته نمى شود تا آن كه خانواده اش كشته شوند و خانواده اش كشته نمى شوند تا [ قبيله] خزرج كشته شود و اگر با خزرجْ جنگ شود ، اوس هم با آنها خواهد شد و كار ، تباه خواهد گشت .
پس ، او را وا نهادند و او به نماز و جماعتشان حاضر نمى شد و حكم آنان را نمى پذيرفت و حتّى اگر ياورانى مى يافت ، با آنان زد و خورد مى كرد و هماره چنين بود تا ابو بكر در گذشت .
سپس [سعد ،] عمر را در دوران خلافتش ديد ، در حالى كه او بر اسب و عمر بر شتر بود . پس عمر به او گفت : هيهات ، اى سعد!
سعد گفت : هيهات ، اى عمر! و سپس گفت : تو جانشين همان كسى هستى كه او را جانشين پيامبر صلى الله عليه و آله كردى؟
گفت : آرى ، من همو هستم .
به عمر گفت : به خدا سوگند ، براى من مجاورت هيچ كس ، از مجاورت تو منفورتر نيست .
عمر گفت : هر كس مجاورت كسى را نمى پسندد ، از آن جا مى رود .
سعد گفت : اميد مى برم كه به زودى تو را تنها گذارم و به جوار كسى بروم كه مجاورتش برايم از مجاورت تو و همراهانت ، محبوب تر است .
پس از آن ، سعد جز اندكى نماند ، تا آن كه به سوى شام بيرون رفت و در حوران ۱ در گذشت و با هيچ كس ، چه ابو بكر ، چه عمر و چه غير آن دو ، بيعت نكرد .

۹۴۴.شرح نهج البلاغةـ در يادكردِ داستان سقيفه ـ: مردم، بستر سعد را پايمال كردند و گفته شد : سعد را كشتيد .
عمر [ در پاسخ] گفت : خداوند ، سعد را بكشد!
پس ، مردى از انصار به ميان پريد و گفت : من دواى درد و چاره كارم . او را گرفتند و شكمش را لگدمال و دهانش را پر از خاك كردند .

1.حوران ، منطقه بزرگى از توابع دمشق در جهت قبله كه روستاها و كشتزارهاى فراوانى دارد (معجم البلدان : ج ۲ ص ۳۱۷) .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج2
496

۹۴۳.شرح نهج البلاغةـ في ذِكرِ قِصَّةِ السَّقيفَةِ ـ: لَمّا رَأَتِ الأَوسُ أنَّ رَئيسا مِن رُؤسَاءِ الخَزرَجِ قَد بايَعَ ، قامَ اُسَيدُ بنُ حُضَيرٍ ـ وهُوَ رَئيسُ الأَوسِ ـ فَبايَعَ حَسَدا لِسَعدٍ أيضا ، ومُنافَسَةً لَهُ أن يَلِيَ الأَمرَ ، فَبايَعَتِ الأَوسُ كُلُّها لَمّا بايَعَ اُسَيدٌ ، وحُمِلَ سَعدُ بنُ عُبادَة وهُوَ مَريضٌ ، فَاُدخِلَ إلى مَنزِلِهِ ، فَامتَنَعَ مِنَ البَيعَةِ في ذلِكَ اليَومِ وفيما بَعدَهُ ، وأرادَ عُمَرُ أن يُكرِهَهُ عَلَيها ، فَاُشيرَ عَلَيهِ ألّا يَفعَلَ ، وأنَّهُ لا يُبايِعَ حَتّى يُقتَلَ ، وأنَّهُ لا يُقتَلُ حَتّى يُقتَلَ أهلُهُ ، ولا يُقتَلُ أهلُهُ حَتّى يُقتَلَ الخَزرَجُ ، وإن حورِبَتِ الخَزرَجُ كانَتِ الأَوسُ مَعَها ، وفَسَدَ الأَمرُ . فَتَرَكوهُ ، فَكانَ لا يُصَلّي بِصَلاتِهِم ولا يُجَمِّعُ بِجَماعَتِهِم ولا يَقضي بِقَضائِهِم ، ولَو وَجَدَ أعوانا لَضارَبَهُم .
فَلَم يَزَل كَذلِكَ حَتّى ماتَ أبو بَكرٍ ، ثُمَّ لَقِيَ عُمَرَ في خِلافَتِهِ وهُوَ عَلى فَرَسٍ وعُمَرُ عَلى بَعيرٍ ، فَقالَ لَهُ عُمَرُ : هَيهاتَ يا سَعدُ ! فَقالَ سَعدٌ : هَيهاتَ يا عُمَرُ ! فَقالَ : أنتَ صاحِبُ مَن أنتَ صاحِبُهُ ؟ قالَ : نَعَم ، أنَا ذاكَ . ثُمَّ قالَ لِعُمَرَ : وَاللّهِ ما جاوَرَني أحَدٌ هُوَ أبغَضُ إلَيَّ جِوارا مِنكَ ! قالَ عُمَرُ : فَإِنَّهُ مَن كَرِهَ جِوارَ رَجُلٍ اِنتَقَلَ عَنهُ ، فَقالَ سَعدٌ : إنّي لَأَرجو أن اُخَلِّيَها لَكَ عاجِلاً إلى جِوارِ مَن هُوَ أحَبُّ إلَيَّ جِوارا مِنكَ ومِن أصحابِكَ .
فَلَم يَلبَث سَعدٌ بَعدَ ذلِكَ إلّا قَليلاً حَتّى خَرَجَ إلَى الشّامِ ، فَماتَ بِحَورانَ ۱ ولَم يُبايِع لِأَحَدٍ ؛ لا لِأَبي بَكرٍ ، ولا لِعُمَرَ ، ولا لِغَيرِهِما . ۲

۹۴۴.شرح نهج البلاغةـ في ذِكرِ قِصَّةِ السَّقيفَةِ ـ: ووَطِئَ النّاسُ فِراشَ سَعدٍ ، فَقيلَ : قَتَلتُم سَعدا ، فَقالَ عُمَرُ : قَتَلَ اللّهُ سَعدا ! فَوثَبَ رَجُلٌ مِنَ الأَنصارِ فَقالَ : أنَا جُذَيلُهَا المُحَكَّكُ وعُذَيقُهَا المُرَجَّبُ . فَاُخِذَ ووُطِئَ في بَطنِهِ ودَسّوا في فيهِ التُّرابَ . ۳

1.حَوْران: كورة واسعة من أعمال دمشق من جهة القبلة، ذات قرى كثيرة ومزارع (معجم البلدان : ج ۲ ص ۳۱۷).

2.شرح نهج البلاغة : ج ۶ ص ۱۰ .

3.شرح نهج البلاغة: ج ۶ ص ۴۰ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 91879
صفحه از 596
پرینت  ارسال به