499
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج2

1 / 6

ترور سعد بن عُباده

۹۴۵.أنساب الأشرافـ به نقل از ابن جَعدَبَه ، از صالح بن كيسان و ابو مِخْنَف و غير آن دو ، از كلبى ـ: سعد بن عُباده با ابو بكر بيعت نكرد و به سوى شام بيرون رفت . پس عمر ، مردى را فرستاد و به او گفت : وى را به بيعت فرا خوان و برايش چاره اى بينديش و اگر خوددارى ورزيد ، بر ضدّ او از خدا يارى بجوى .
آن مرد به شام آمد و سعد را در بوستانى در [ منطقه ]حوران ديد و او را به بيعت فرا خواند . سعد گفت : هرگز با يك قريشى بيعت نمى كنم .

گفت : پس با تو مى جنگم .
گفت : حتّى اگر با من بجنگى .

گفت : آيا تو از آنچه امّت در آن داخل شده اند ، خارج مى مانى؟
گفت : از بيعت ، خارج مى مانم . پس ، او را با تير زد و كشت .

نقل [ ديگرى] است كه او در حمّام ، تير خورد .
و نيز گفته شده كه او به قضاى حاجت نشسته بود كه جنّيان ، او را با تيرى كشتند و يكى از آنان سرود :

سَرور خزرج ، سعد بن عباده را كشتيم .
دو تير به سويش انداختيم و قلبش هدف قرار گرفت .

۹۴۶.أنساب الأشرافـ در احوال سعد بن عباده ـ: او نقيب (سرپرست قوم) ، سَرور و بخشنده بود و در حوران ، در حالى كه يك سال از خلافت عمر گذشته بود ، به مرگ ناگهانى درگذشت .
و گفته مى شود كه او از بيعت با ابو بكر سر باز زد . [ عمر] ، مردى را به سوى او فرستاد تا از وى كه در حورانِ شام بود ، بيعت بگيرد . او خوددارى ورزيد و آن مرد هم او را با تير زد و كشت . درباره همين حادثه ، شعرى را به جنّيان بسته اند كه :

سَرور خزرج ، سعد بن عباده را كشتيم .
دو تير به سويش انداختيم و قلبش هدف قرار گرفت .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج2
498

1 / 6

اِغتِيالُ سَعدِ بنِ عُبادَةَ

۹۴۵.أنساب الأشراف عن ابن جُعدُبة عن صالح بن كَيسان وعن أبي مِخنَف عن الكَلبي وغيرهما :إنَّ سَعدَ بنَ عُبادَةَ لَم يُبايِع أبا بَكرٍ ، وخَرَجَ إلَى الشّامِ . فَبَعَثَ عُمَرُ رَجُلاً وقالَ : اُدعُهُ إلَى البَيعَةِ وَاختِل لَهُ ، وإن أبى فَاستَعِن بِاللّهِ عَلَيهِ . فَقَدِمَ الرَّجُلُ الشّامَ ، فَوَجَدَ سَعدا في حائِطٍ ۱ بِحَوارين ، فَدَعاهُ إلَى البَيعَةِ ، فَقالَ : لا اُبايِعُ قُرَشِيّا أبَدا . قالَ : فَإِنّي اُقاتِلُكَ . قالَ : وإن قاتَلتَني . قالَ : أفَخارِجٌ أنتَ مِمّا دَخَلَت فيهِ الاُمَّةُ ؟ قالَ : أمّا مِنَ البَيعَةِ فَإِنّي خارِجٌ ، فَرَماهُ بِسَهمٍ فَقَتَلَهُ . ورُوِيَ أنَّ سَعدا رُمِيَ في حَمّامٍ . وقيلَ : كانَ جالِسا يَبولُ ، فَرَمَتهُ الجِنُّ فَقَتَلَتهُ . وقالَ قائِلُهُم :

قَتَلنا۲سَيِّدَ الخَز
رَجِ سَعدَ بنَ عُبادَه

رَمَيناهُ بِسَهمَي
ـنِ فَلَم تُخطِ فُؤادَه۳

۹۴۶.أنساب الأشرافـ في أحوالِ سَعدِ بنِ عُبادَةَ ـ: كانَ نَقيبا ، سَيِّدا ، جَوادا . وماتَ بِحَورانَ فُجأَةً لِسَنَةٍ مَضَت مِن خِلافَةِ عُمَرَ . ويُقالُ : إنَّهُ امتَنَعَ مِنَ البَيعَةِ لِأَبي بَكرٍ ، فَوَجَّهَ إلَيهِ رَجُلاً لِيَأخُذَ عَلَيهِ البَيعَةَ وهُوَ بِحَورانَ مِن أرضِ الشّامِ . فَأَباها ، فَرَماهُ فَقَتَلَهُ . وفيهِ يُروى هذَا الشِّعرُ الَّذي يَنتَحِلُهُ الجِنُّ :

قَتَلنا سَيِّدَ الخَز
رَجِ سَعدَ بنَ عُبادَهَ

رَمَيناهُ بِسَهمَيـنِ
فَلَم نُخطِ فُؤادَه۴

1.الحائط : البستان من النخيل إذا كان عليه حائط وهو الجِدَار (النهاية : ج ۱ ص ۴۶۲ «حوط») .

2.كذا في المصدر ، وفي الطبقات الكبرى : ج ۳ ص ۶۱۷ والمصنّف لعبد الرزّاق : ج ۳ ص ۵۹۷ ح ۶۷۸۰ : «قد قتلنا» ، وفي الشطر الثاني : «ورميناه» ، ونحوه في الصراط المستقيم : ج ۳ ص ۱۰۹ .

3.أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۲۷۲ وراجع سير أعلام النبلاء : ج ۱ ص ۲۷۶ وبحار الأنوار : ج ۲۸ ص ۳۶۷ .

4.أنساب الأشراف: ج ۱ ص ۲۹۱ وراجع المصنّف لعبد الرزّاق : ج۱۱ ص۴۳۴ ح۲۰۹۳۱ والمعجم الكبير : ج ۶ ص ۱۶ ح۵۳۶۰ والطبقات الكبرى : ج ۷ ص ۳۹۱ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 78267
صفحه از 596
پرینت  ارسال به