215
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج1

چنين و چنان است . پس گوش به فرمانش باشيد و از وى اطاعت كنيد» ، يعنى چه؟! وجود جمله «گوش به فرمانش باشيد و از وى اطاعت كنيد» ، به گونه اى رازدارانه نشان دهنده حذف جانِ كلام است .
به هر حال ، ابن كثير نيز بر اين نمط رفته و در تفسير و تاريخ خود و در السيرة النبويّة ، روايت را به گونه اى كه طبرى در تفسيرش آورده ، نقل كرده است (يعنى صورت تقطيع شده آن را) و اين ، شگفت انگيز است ؛ چرا كه مهم ترين منبع و مستند مورد اعتماد ابن كثير در كتاب تاريخش (البداية والنهاية) ، تاريخ الطبرى است و نه تفسير الطبرى . ۱
نويسنده مصرى محمّد حسين هيكل نيز در چاپ اوّل كتابش حياة محمّد ، حادثه را آورده است ، البته با حذف بخش هايى از آن ؛ امّا از چاپ دوم به بعد ، يكسر جريان را حذف كرده است . ۲
ابن تيميه نيز كوشيده است با طعن در سند و گاه محتوا ، در اصل جريان ، ترديد روا دارد كه پاسخ هاى مفصّلى بدان داده شده است . ۳

1.البداية والنهاية : ج ۳ ص ۴۰ ، تفسير ابن كثير : ج ۶ ص ۱۸۰ ، السيرة النبويّة ، ابن كثير : ج ۱ ص ۴۵۹ .

2.حياة محمّد : ص ۱۰۴ از چاپ نخست را با ص ۱۴۲ از چاپ دوم بسنجيد .

3.علامه مظفّر و استاد سيد جعفر مرتضى عاملى به تفصيل به اين موضوع پرداخته اند . ر . ك : دلائل الصدق : ج ۲ ص ۲۳۴ به بعد ، الصحيح من سيرة النبىّ الأعظم : ج ۳ ص ۶۵ .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج1
214

تحريف تاريخ در اين ماجرا

آنچه را آورديم ، مورّخان ، محدّثان و مفسّران با طرق مختلف و سندهاى گوناگونى گزارش كرده اند كه در صفحات پيشين گذشت . ۱
طبرى نيز آن را در تاريخ خود (تاريخ الاُمم والملوك) به تفصيل آورده است ؛ امّا در تفسير خويش ، روايت را با همان سندى كه در تاريخ گزارش كرده ، نقل كرده و به جاى «كدام يك از شما مرا بر اين امر يارى مى دهد تا برادر و وصى و جانشين من در ميانتان باشد» ، نوشته است: «تا برادر و چنين و چنان باشد» و در ادامه نيز حذف و تحريف را در سخن پيامبر صلى الله عليه و آله ، روا دانسته و به جاى جمله «بى ترديد ، اين ، برادر و وصى و خليفه من در ميان شماست . پس گوش به فرمانش باشيد و از وى اطاعت كنيد» ، نوشته است : «بى ترديد ، اين ، برادر من و چنين و چنان است . پس گوش به فرمانش باشيد و از وى اطاعت كنيد» . ۲
البته نوع گزارش طبرى ، بسى سؤال برانگيز است و تأمّل در آن ، نشان دهنده مجبور بودن و تحكّم بر چگونگى نقل است ؛ وگرنه ، «بى ترديد ، اين ، برادر من و

1.علامه امينى رحمه الله ، صورت هاى مختلف نقل حادثه را در مجموعه گران قدر الغدير آورده و اسناد آن را بررسى كرده و نشان داده است كه نقل ها از استوارى ويژه اى برخوردار و به هيچ روى،ترديدى را برنمى تابند (الغدير:ج۲ ص۲۷۸ـ۲۸۵) .

2.تفسير الطبرى : ج ۱۱ (جزء ۱۹) ص ۱۲۲ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 111315
صفحه از 644
پرینت  ارسال به