صحابيان نيز از همان روزگاران بر اين جايگاه، تأكيد مى كردند و سخنان پيامبر خدا را در تصريح به اين حقيقت، در مناسبت هاى مختلف، طرح مى نمودند. گاه نيز در ضمن سخن، على عليه السلام را برازنده اين جايگاه معرّفى مى كردند. به طور مثال، عبد الرحمان بن خالد، از قُثَم بن عبّاس پرسيد : به چه دليلى على عليه السلام از پيامبر صلى الله عليه و آله ارث مى بُرده است؟
گفت : از آن جا كه در ميان ما نخستين كسى بود كه به پيامبر صلى الله عليه و آله ملحق شد و بيشتر از همه ما همراهى اش نمود.
در فصل «احاديث وراثت»، متون روايى و تاريخى اين حقيقت بر اساس منابع فريقين مى آيد. اين متون، شامل جملاتى است كه در آنها پيامبر خدا، به صراحت، على عليه السلام را وارث خود، وارث علم و گنجينه دانش خود و نهايتا وارث پيشوايى امّت خويش معرّفى مى نمايد. ^۱

(3)

احاديث وراثت

ذهن بشر، هماره با عنوان هاى : ارث، ميراث و وراثت ، آشنا و آميخته بوده و گستره اين حقيقت، امور مادّى و معنوى را درنورديده است . آنچه انسان ها برجاى مى نهند، يا امور مادى است، يا معنوى . مردمان، هماره از كسى كه براى چگونگى تصرّف در برجاى مانده خويش طرحى نريخته و از آن سخنى نگفته، شگفت زده مى شده اند.
نهادن نگاهبان و ميراثبان براى حفظ و حراست از برجاى مانده خويشتن، عُرف مردمان و مورد توجّه هماره طبع انسانى بوده است و مردمان، با هر گونه فرهنگ و انديشه اى، آن را ستوده اند. اكنون بنگريم كه پيامبر خدا، مبلّغ آخرين آيين الهى (آيينى كه زمان شمول و جهان شمول است)، با ميراث عظيم خود ، چه كرده و آن را به چه كسى سپرده و خداوند سبحان در اين باره، به چه امر مشخّصى سفارش نموده است.
روايات درباره «وراثت»، پاسخ روشنى به اين پرسش اساسى است. پيامبر خدا، آيين «وارث گزينى» را شيوه همه پيامبران مى دانسته و از اين رو، خود به عنوان فرجام بخش جريان رسالت، ملزم به داشتن وارثى بوده است. از طرف ديگر نيز با صراحت، ابعاد «وراثت» خود را در امامت و دانش ، شناسانده است.