با پدرم به مسجد آمدم. پيامبر صلى الله عليه و آله خطبه مى خواند...۱
كه ظاهرا مراد، مسجد النبى است.
2 . حَجّة البلاغ . اين نقل نيز از جابر بن سمره است. وى چنين مى گويد كه اين سخن را در آن حجّ عظيم ۲ و در سرزمين عرفات ، ۳ شنيده است.
نكته دوم. بهره گيرى پيامبر خدا از اجتماع عظيم امّت در عرفات، براى علنى كردن اين حقيقت، بسى آموزنده است. پيامبر صلى الله عليه و آله حديث ارجمند و سرنوشت ساز «ثقلين» را نيز، از جمله در اين جايگاه عظيم و مراسم پرشكوه ، اعلام كرده است.
به طور كلّى، در اين مراسم بزرگ است كه «ثقلين»، براى هدايت امّت، همسان و همبر مطرح مى شوند، مصاديق عترت ، روشن مى گردد و در پايان ، «ولايت» به عنوان «كمال دين» رقم مى خورد و عدم ابلاغ آن، چونان تباه گشتن تمام رسالت ، تلقّى مى گردد. گويا در اين جمع، پيامبر خدا نگاهى دوباره به تمام دين و تأكيد و تشريحى بر همه آيين دارد و نيز در اين واپسين روزهاى سفر، تأكيد بر «حج» و «ولايت». امام باقر عليه السلام در اين باره فرمود :
پيامبر خدا ، حج گزارد... .۴
نكته سوم. برخى از نقل هاى حديث، نكته اى سؤال انگيز و شايان توجّه دارند. برخى از نقل ها، حديث را تا جمله : «همه از قريش اند» دارند. اين نقل ها گوياى آن اند كه جابر، اين جمله را نشنيده است ؛ از پدرش سؤال كرده و او نيز گفته است كه ادامه
1.المعجم الكبير : ج ۲ ص ۱۹۷ ح ۱۷۹۹ .
2.ر . ك : مسند ابن حنبل : ج ۷ ص ۴۰۵ ح ۲۰۸۴۰ و۲۰۸۴۳ ، و ج ۷ ص ۴۰۸ ح ۲۰۸۵۷ ، و ج ۷ ص ۴۳۰ ح ۲۰۹۹۲ .
3.ر . ك : مسند ابن حنبل : ج ۷ ص ۴۱۸ ح ۲۰۹۲۲ ، و ج ۷ ص ۴۲۴ ح ۲۰۹۵۹ و ۲۰۹۶۰ .
4.ر . ك : ج ۲ ص ۲۱۷ (واقعه غدير) .
