539
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج1

ابن حجر نيز مى گويد:
و امّا حديث «هر كه من مولاى اويم، پس على مولاى اوست» را تِرمِذى و نسايى نقل كرده اند و آن، جدا طرق فراوانى دارد. ابن عقده آنها را در كتابى مستقل گرد آورده است و بسيارى از اسناد آن، صحيح و نيكوست. ۱
كتاب ابن عُقده با عنوان حديث الولاية، تا حدود قرن دهم در اختيار عالمان بوده است. سيّد بن طاووس درباره آن نوشته است:
و در آن، تصريح پيامبر صلى الله عليه و آله به ولايت على عليه السلام را با صد و پنجاه طريق، روايت كرده است ۲ . ۳
ابن عساكر نيز در موارد متعدّدى از اثر عظيمش، از اين حديث ياد نموده و فقط در يك مورد، نود طريق آن را ياد كرده است، ۴ و چنين است يادكرد بسيارى ديگر از محدّثان و مفسّران و عالمان.
با اين همه، اگر كسى يا كسانى، در صدور حديث و يا چگونگى نقل آن ترديد روا دارند، بى گمان از سَرِ استكبار و رويارويى با حق است و نه چيز ديگر.

2 . دلالت حديث

از آنچه در آغاز سخن آورديم و پس از اين نيز گسترده تر بدان خواهيم پرداخت و نيز با ديدن متون (نصوص) بسيار آن، روشن مى شود كه در آن روز ، كسى ترديد نكرد كه جمله : «هر كه من مولاى اويم، پس على مولاى اوست» ، سرپرستى، توليت امور، امامت و پيشوايى را مى رسانَد.

1.فتح البارى : ج ۷ ص ۷۴.

2.الإقبال : ج ۲ ص ۲۴۰ .

3.ر . ك : الغدير فى التراث الإسلامى : ص ۴۵ ، كه در آن از اهميّت كتاب ابن عقده و تأثير آن در آثار بعدى به دقّت ، سخن رفته است.

4.ر . ك : تاريخ دمشق : ج ۴۲ ص ۲۰۴ .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج1
538

گويا سخن گفتن از سند حديث و استوارى گزارش آن در منابع حديثى، سخنى زايد باشد. از اين رو ، گفتار تنى چند از محدّثان را مى آوريم و بحث را در بُعد ديگرى از آن ادامه مى دهيم:
حاكم نيشابورى در المستدرك على الصحيحين، حديث غدير را نقل كرده و پس از آن ، در يك مورد نوشته است:
اين حديث، مطابق شرط شيخين (بخارى و مسلم)، صحيح است ؛ ولى اين دو، آن را نقل نكرده اند. ۱
نيز در موردى ديگر ، پس از نقل آن، نوشته است:
سند اين حديث، صحيح است و آن دو، نقلش نكرده اند. ۲
ترمذى، پس از نقل اين حديث در السنن، نوشته است:
اين حديث، نيكو و صحيح است. ۳
ذهبى نيز نوشته است:
اين حديث، قطعى و ترديد ناپذير است.
ذهبى، در ذيل شرح حال ابن جرير طبرى نوشته است:
چون به ابن جرير خبر رسيد كه ابن ابى داوود به حديث غديرِ خُم ايرادى گرفته است، كتاب الفضائل را نوشت و در «صحيح» بودن سند حديث، سخن راند. من، يك جلد از طرق اين حديث را به روايت ابن جرير ديدم و از كار او و فراوانى طرق اين حديث ، به شگفت آمدم. ۴

1.المستدرك على الصحيحين : ج ۳ ص ۱۱۸ ح ۴۵۷۶ .

2.المستدرك على الصحيحين : ج ۳ ص ۶۳۱ ح ۶۲۷۲ .

3.سنن الترمذى : ج ۵ ص ۶۳۳ ح ۳۷۱۳ .

4.تذكرة الحفّاظ : ج ۲ ص ۷۱۳ ح ۷۲۸ . براى آگاهى از اهميّت كتاب طبرى، ر . ك : الغدير فى التراث الإسلامى : ص ۳۵ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 111384
صفحه از 644
پرینت  ارسال به