3 / 4 . تَحْذيرُ تَركِ التَّعَقُّل

الكتاب

« قَالُواْ لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِى أَصْحَـبِ السَّعِيرِ » . ^۱

الحديث

۱۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :اِستَرشِدُوا العَقلَ تَرشُدوا ، ولا تَعصوهُ فَتَندَموا. ^۲

3 / 5 . دَورُ العَقلِ في جَزاءِ الأَعمال

۱۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا بَلَغَكُم عَن رَجُلٍ حُسنُ حالٍ فَانظُروا في حُسنِ عَقلِهِ ، فَإِنَّمايُجازى بِعَقلِهِ. ^۳

۱۸.عنه صلى الله عليه و آله :إذا رَأيتُمُ الرَّجُلَ كَثيرَ الصَّلاةِ كَثيرَ الصِّيامِ ، فَلا تُباهوا بِهِ حَتّى تَنظُرواكَيفَ عَقلُهُ. ^۴

الفصل الرّابع : عوامل تقوية العقل

4 / 1 . العلم

۱۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ العِلمَ حَياةُ القُلوبِ مِنَ الجَهلِ ، وضِياءُ الأَبصارِ مِنَ الظُّلمةِ،وَقُوَّةُ الأَبدانِ مِنَ الضَّعفِ. ^۵

4 / 2 . التَّقوى

« يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِن تَتَّقُواْ اللَّهَ يَجْعَل لَّكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّـئاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ » . ^۶

3 / 4 . هشدار درباره ترك خردورزى

قرآن

«و [ جهنّميان ]گويند: اگر شنيده [ و پذيرفته ]بوديم يا تعقّل كرده بوديم ، در [ ميان ]دوزخيان نبوديم!» .

حديث

۱۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از خرد ، راه نمايى بگيريد تا به رُشد برسيد و از خرد ، نافرمانى مكنيد كه پشيمان مى شويد .

3 / 5 . نقش خردورزى در پاداش اعمال

۱۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر از رفتار نيكوى شخصى به شما خبر رسيد ، در نيكويىِ خردش بنگريد ؛ چرا كه به اندازه خردش پاداش داده مى شود .

۱۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر فردى را بسيار نمازگزار و بسيار روزه گير يافتيد ، به وى مباليد ، تا وقتى كه در چگونگىِ خردش بنگريد .

فصل چهارم : عوامل تقويت عقل

4 / 1 . دانش

۱۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دانش ، مايه زندگىِ دل ها [و رها شدن ]از نادانى است ، و نور چشمان است از تاريكى ، و نيرومندىِ بدن است از ناتوانى .

4 / 2 . پرواپيشگى

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! اگر از خدا پروا بداريد، براى شما [ نيروى ]تشخيص [ حقّ از باطل ]قرار مى دهد و گناهانتان را از شما مى زدايد و شما را مى آمرزد ، و خدا داراى بخشش بزرگ است» .