دشمنِ دوستت و دوستِ دشمنت . ^۱

۱۶۸.تحف العقول :[امام حسين عليه السلام] فرمود : برادران چهار گونه اند : برادرى كه [دوستى اش] به سود تو و اوست ؛ و برادرى كه [دوستى اش] به سود توست ؛ و برادرى كه [دوستى اش] به زيان توست ؛ و برادرى كه [دوستى اش] نه به سود توست و نه به سود خودش .
معناى اين سخن را از ايشان پرسيدند . فرمود : برادرى كه [دوستى اش] به سود تو و خودش است ، آن برادرى است كه با برادرى خود ، خواستار ماندگارى برادرى است و مقصودش از برادرىِ خود ، ميراندن برادرى نيست . اين كس به سود تو و به سود خودش مى كوشد ؛ زيرا اگر برادرى كامل شود ، زندگى هر دو شيرين مى گردد و اگر برادرى كاستى گيرد ، [خوشى هر دو] تباه مى گردد .
امّا برادرى كه [دوستى اش] به سود توست ، آن برادرى است كه خود را از حالت طمع [در دنيا] به حالت رغبتِ به [برادرى] درآورده است و چون به برادرى راغب است ، در [امور ]دنيا طمع نمى ورزد . پس با همه وجودش به تو سود مى رساند .
امّا برادرى كه [دوستى اش] به زيان توست ، آن برادرى است كه چشم انتظارِ گرفتارى هاى توست و با تو يكْ دل

و گرنه دوستِ دوران آسايش است ، نه سختى ، كه [بتوانى] از او مالى بخواهى، يا او را بر مالى امين گردانى ، و يا او را در كارى ناخوشايند ، شريك سازى. ^۱

5 / 4

كمىِ دوست راستين

۱۶۴.رسول خدا صلى الله عليه و آله :كم ترين چيزى كه در آخرالزمان يافت مى شود ، برادر قابل اعتماد است ، يا درهمى از حلال . ^۲

۱۶۵.امام على عليه السلام :برادران ، در كنار ظرف هاى بزرگ [غذا] ، چه بسيارند و به هنگام حوادث روزگار ، چه كم! ^۳

۱۶۶.امام على عليه السلام :طولانى ترين سفر ، سفر كسى است كه در جستجوى برادرى صالح است . ^۴

ر . ك : ص 115 (نشانه هاى دوستىِ راستين) .

5 / 5

انواع دوستان

۱۶۷.امام على عليه السلام :دوستانت سه گونه اند و دشمنانت [نيز ]سه گونه . امّا دوستانت [عبارت اند از : ]دوستت ، دوستِ دوستت و دشمنِ دشمنت . دشمنانت [نيز عبارت اند از: ]دشمنت ،