افزودن منابع جدید خطی به «فهرستگان نسخ خطی ترجمه های قرآن کریم»

حجت الاسلام و المسلمین علی صدرایی خویی، فهرست نویس نسخ خطی پژوهشکده علوم ومعارف حدیث، با اشاره به فعالیت های جدید خود در حوزه نسخ خطی، تکمیل کتاب «فهرستگان نسخ خطی ترجمه های قرآن کریم» را از جمله کارهای در دست انجام عنوان کرد و گفت: «فهرستگان نسخ خطی ترجمه های قرآن کریم» در سال 83 با هدف معرفی نسخ خطی ترجمه های قرآن کریم از سوی مرکز ترجمان وحی منتشر شد.
در این اثر، علاوه بر نسخ خطی، ترجمه هایی که در ایران وجود داشتند، قسمتی از منابع این چنینی در دیگر کشورها را نیز در بر دارد. وی با بیان اینکه جلد نخست این اثر، تنها 30 درصد از نسخ خطی ترجمه های قرآن کریم را در برمی گیرد، ادامه داد: هر روز نسخه های خطی جدیدی به واسطه وقف، اهداء و... شناسایی می شود؛ به همین دلیل فهارس نیز باید در راستای این امر، روزآمد و تکمیل شوند. فهرست نویسی از جمله فعالیت هایی در حوزه نسخ خطی است که باید پیوسته و مداوم باشد.
این نسخه پژوه با بیان اینکه تکمیل این اثر و افزودن نسخ خطی تازه در ذیل دیگر منابع از جمله کارهایی است که در دست انجام است، یادآور شد: تکمیل این اثر با همکاری سازمان ها و مراکز متعدد از جمله مرکز ترجمان وحی انجام خواهد شد. قرار است اگر سازما ن های ذیربط همکاری لازم را داشته باشند، تصاویر این نسخ خطی نیز به فهارس افزوده شود. زمان اتمام این کار هنوز مشخص نیست.
صدرایی خویی به دیگر ویژگی های این اثر اشاره و تصریح کرد: در معرفی نسخه های خطی به مواردی چون عنوان ترجمه، تاریخ کتابت، نام مترجم، کتاب شناسی ترجمه که شامل مشخصات ظاهری و محتوایی ترجمه از قبیل نوع خط، ترجمه، محل تحریر ترجمه در مصحف، تاریخ ترجمه، کاتب و محل کتابت و... اشاره شده است.
همچنین در پایان کتاب، آثار معرفی شده، مترجمان، کاتبان، واقفان، نسخه های خطی ترجمه های معرفی شده از کتابخانه ها، آغاز و نمونه ترجمه ها و در نهایت 31 تصویر از ترجمه های کهن چاپ شده است. وی ادامه داد: از جمله موضوعات جدیدی که در این اثر برای نخستین بار ذکر شده، نام واقفان قرآن ها و نسخ خطی ترجمه های آیات وحی است. ذکر این موضوع، مسائل جدیدی را در نسخه پژوهی روشن می کند که از جمله این موارد می توان به نقش زنان در حوزه وقف نسخ خطی در تاریخ اشاره کرد. طبق بررسی های انجام شده در این اثر، نام 50 زن به عنوان واقف نسخ خطی ترجمه های قرآن کریم در تاریخ به ثبت رسیده است. تاکنون بیش از هزار نسخه خطی از ترجمه های فارسی قرآن کریم شناسایی شده که تعداد قابل توجهی از آنها وقفی است. این نسخه پژوه یادآور شد: کهن ترین مصحف با ترجمه فارسی که از سوی زنان وقف شده، متعلق به سال 1059 هجری قمری است. این مصحف را فاطمه بنت میر شرف الدین از اولاد امیر شمس الدین چارمناری در روز سه شنبه، 22 شعبان 1059 هجری قمری در زمان سلطنت شاه جهان در هند وقف کرده است.