پيش‏گفتار

بررسى جامع و همه‏جانبه زندگى پيشوايان دينى (پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام) ، از آن رو كه به فهم درست گفتار، رفتار و موضعگيرى آنان در شرايط گوناگون مى‏انجامد ، ضرورى است ؛ زيرا نگاه تجزيه‏اى و تك‏بعدى ، از آفتِ بدفهمى مصون نيست. در نگاه جامع مى‏توان رشته پيوند حلقه‏هاى به ظاهر گسسته را پيدا كرد ، چنان كه با همين نگاه مى‏توان تعارض ظاهرى برخى سخنان و رفتارها را برطرف ساخت.
اين جامع‏نگرى ، تنها با پژوهش‏هاى علمى و روشمند در باره هر يك از اين پيشوايان ، تحقّق مى‏يابد كه لازمه آن ، حضور محقّقان با تخصّص‏هاى گوناگون در مراحل مختلف پژوهش است . به انجام رساندن چنين پژوهش‏هايى ، ساليان درازى است كه دغدغه اين جانب و همكارانم در پژوهشكده علوم و معارف حديث است.
دانش‏نامه امير المؤمنين عليه السلام كه در سال 1379 منتشر شد ،^۱ نخستين اثر از اين گونه پژوهش بود كه پس از مدّت‏ها تلاش ، به ثمر نشست و در جامعه علمى داخل و خارج كشور ، بازتاب‏هاى بسيار مثبت داشت. دومين اثر از اين مجموعه نيز كتابى است با عنوان دانش‏نامه امام حسين عليه السلام كه به لطف الهى در سال 1388 پس از سال‏ها مطالعه و تحقيق ، با همكارى جمعى از پژوهشگران پژوهشكده ، به انجام رسيد و در جاى خود ، مورد توجّه ويژه فرهيختگان و عموم خوانندگان قرار گرفت . در اين كتاب ، تلاش شده است تا زواياى مختلف زندگانى امام حسين عليه السلام (و از آن جمله حماسه تاريخ‏ساز كربلا) ، به تفصيل ، مورد بررسى و پژوهش قرار گيرد .
ناگفته پيداست كه امام حسين عليه السلام در ميان شيعيان و عموم مسلمانان و حتّى ديگر جوامع ، بيشتر با حادثه عاشورا - كه درخشان‏ترين بخش زندگى ايشان است - ، شناخته شده است . البته اگر گزارش اين بخش از زندگى ايشان با ديگر بخش‏هاى آن همراه گردد، شناخت كامل‏ترى به دست مى‏دهد. از اين رو ، تلاش شد تا در دانش‏نامه ياد شده ، تمام مقاطع زندگى امام حسين عليه السلام بازگو شود ، هر چند حساسيت و بزرگى حادثه عاشورا ايجاب مى‏كرد كه نسبت به آن مقطع ، بررسى علمى درخور انجام گيرد كه اين مهم نيز در حدّ توان ، به منصّه ظهور رسيد . اين كوشش‏ها با اين هدف سامان يافت كه بتواند تاريخ زندگى نورانى و افتخارآميز حضرت ابا عبد اللَّه الحسين عليه السلام و بويژه حماسه كربلا را ، هر چه كامل‏تر ، دقيق‏تر و با شيوه‏هاى علمى به خوانندگان ، منتقل نمايد .