159
شهادت‌نامه امام حسين عليه السلام ج1

۲۵.تاريخ دمشق : سَكينه ، نامش آمنه يا اُمَيمَه و لقبش سَكينه بود كه اين لقب را مادرش رَباب ، دختر اِمرَؤ القَيس به او داده بود۱ .۲

1.در مقاتل الطالبيّين (ص ۹۴) ، چنين آمده است : «اَمينه و گفته شده : اُميمه» و در وفيات الأعيان (ج ۲ ص ۳۹۷) و الأغانى (ج ۱۶ ص ۱۴۶) آمده است : «و گفته شده نامش آمنه بود و گفته شده اَمينه و يا اُمَيمه بوده است» .

2.سُكَينَةُ اسمُها آمِنَةُ أو اُمَيمَةُ ، وإنَّما سُكَينَةُ لَقَبٌ ، لَقَّبَتها اُمُّهَا الرَّبابُ بِنتُ امرِئِ القَيسِ (تاريخ دمشق : ج ۶۹ ص ۱۲۰ وص ۲۰۵ ، مقاتل الطالبييّن : ص ۹۴) .


شهادت‌نامه امام حسين عليه السلام ج1
158

6 / 7

سَكينه‏

نام وى ، آمنه است و امينه و اُمَيمه نيز گفته‏اند .۱ سَكينه ، لقب اوست‏۲ كه مادرش به وى داد .۳ مادرش رَباب دختر اِمرؤ القَيس است .۴
وى در مدينه به دنيا آمد . سال ولادت او در مصادر تاريخى به ثبت نرسيده است ؛ امّا برخى محقّقان ، بر پايه حدس و گمان ، سال ولادت وى را 47 هجرى دانسته‏اند ؛۵ ليكن بر پايه اطّلاعاتى ديگر، بايد سال ولادت وى ، حدود 51 هجرى باشد ؛ زيرا :
1 . فاطمه ، از سكينه بزرگ‏تر بود و برخى مورّخان ، بدان تصريح كرده‏اند۶ و شايد سپردن كتابى در هم پيچيده (مَلفوف) و وصيّت‏نامه از سوى امام حسين عليه السلام به وى نيز بدين جهت باشد.۷
2 . هر دو در سنّ ازدواج بوده‏اند . بدين جهت ، در برخى مصادر آمده كه امام حسين عليه السلام ، حسن مُثنّا را در برگزيدن فاطمه و سكينه ، مُخيَّر ساخت.۸
3 . اُمّ اسحاق كه مادر فاطمه است، نخست ، همسر امام مجتبى عليه السلام بود و پس از شهادت ايشان در سال 50 ق ، با امام حسين عليه السلام ازدواج كرد.۹
سكينه، زنى خوش‏خو، ظريف، زيبارو ، عفيف ،۱۰ اهل شعر و ادب و از راويان حديث بود .۱۱ بزرگان قريش و بزرگان شعر و ادب ، در مجلس وى حاضر مى‏شدند .۱۲سكينه ، نخست با پسرعمويش عبد اللَّه بن حسن ، ازدواج كرد۱۳ و عبد اللَّه ، پيش از عروسى‏۱۴ يا پس از عروسى ،۱۵در كربلا به شهادت رسيد . برخى نقل‏ها همسر نخست وى را مُصعَب بن زبير دانسته‏اند .۱۶وى پس از مصعب ، با مردانى ديگر نيز ازدواج كرد .
همسران وى ، به ترتيب پس از عبد اللَّه بن حسن ، عبارت اند از: مصعب بن زبير، عبد اللَّه بن عثمان بن عبد اللَّه، زيد بن عمرو بن عثمان بن عفّان ، ابراهيم بن عبد الرحمان بن عوف و اصبغ بن عبد اللَّه بن مروان .۱۷اقوال ديگرى نيز در اين مسئله وجود دارد .۱۸
سكينه ، در حادثه عاشورا حضور داشت و به همراه اسيران ، به كوفه و شام و از آن جا به مدينه رفت .۱۹
درگذشت وى ، در منابع تاريخى ، در ربيع اوّل سال 117 هجرى ثبت شده است .۲۰
مكان دفن وى ، بنا بر مشهور ، مدينه است ؛۲۱ ولى شام ،۲۲ مكّه‏۲۳ و مكان‏هاى ديگر هم گفته شده است .۲۴

1.تاريخ دمشق : ج ۶۹ ص ۱۲۰ وص ۲۰۵ ، الفهرست ، ابن نديم : ص ۱۵۳ .

2.تاريخ دمشق : ج ۶۹ ص ۲۰۵ . نيز ، ر. ك : الأغانى : ج ۱۴ ص ۱۵۸.

3.تاريخ دمشق: ج ۶۹ ص ۱۲۰.

4.ر. ك: ص ۱۴۶ (همسران / رباب).

5.سكينة بنت الحسين ، عائشه بنت الشاطئ : ص ۲۸.

6.تاريخ الطبرى: ج ۵ ص ۴۶۴ ، الكامل فى التاريخ: ج ۲ ص ۵۷۷ .

7.ر. ك: دانش‏نامه امام حسين عليه السلام : ج ۲ ص ۳۱۷ (بخش سوم / فصل چهارم : وصيّت‏هاى امام عليه السلام / آنچه به دختر بزرگش داد).

8.الإرشاد : ج ۲ ص ۲۵ . نيز ، ر . ك : همين شهادت‏نامه : ص ۱۵۶ (فرزندان / فاطمه).

9.ر. ك: ص ۱۵۶ (فرزندان / فاطمه) و ص ۱۴۷ (همسران / اُمّ اسحاق) .

10.در تاريخ دمشق (ج ۶۹ ص ۲۰۶) آمده: «ارجمندترين بانوى قريش بود» و در وفيات الأعيان (ج ۲ ص ۳۹۴) آمده است: «سَرور زنانِ روزگار خويش بود» .

11.تاريخ دمشق: ج ۶۹ ص ۲۰۶ ، الثقات ، ابن حبّان : ج ۴ ص ۳۵۲ .

12.ر. ك: ص ۲۶۶ ح ۲۴ . نيز ، ر . ك : دانش‏نامه امام حسين عليه السلام : ج ۱ ص ۳۷۱ ح ۲۳۳ .

13.با توجّه به اين كه عبد اللَّه در سنين كودكى شهيد شده ، ممكن است كه امام حسن عليه السلام ، دو فرزند به نام عبد اللَّه داشته باشد ، چنان كه در سير أعلام النبلاء (ج ۵ ص ۲۶۲) آمده كه عبد اللَّه الأكبر ، همسر سَكينه بوده و در المجدى (ص ۱۹) ، كنيه عبد اللَّه ، ابو بكر آمده است . در الأغانى (ج ۱۶ ص ۱۵۸) نيز آمده كه كنيه عبد اللَّه ، ابو جعفر و مادرش دختر سليل بن عبد اللَّه بوده است .

14.إعلام الورى : ج ۱ ص ۴۱۸ ؛ سير أعلام النبلاء : ج ۵ ص ۲۶۲.

15.أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۴۱۶ ، المحبّر : ص ۴۳۸ .

16.الطبقات الكبرى‏: ج ۸ ص ۴۷۵ ، تاريخ دمشق: ج ۶۹ ص ۲۰۶ .

17.أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۱۳۹ ، الطبقات الكبرى‏: ج ۸ ص ۴۷۵.

18.ر. ك: المحبّر: ص ۴۳۸، الأغانى: ج ۱۶ ص ۱۵۸.

19.تاريخ دمشق : ج ۶۹ ص ۲۰۴ ، تهذيب الأسماء : ج ۱ ص ۱۶۳ .

20.تاريخ الطبري: ج ۷ ص ۱۰۷ ، الثقات ، ابن حبّان : ج ۴ ص ۳۵۲ .

21.الطبقات الكبرى : ج ۸ ص ۴۷۵ ، الثقات ، ابن حبّان : ج ۴ ص ۳۵۲ در معجم البلدان (ج ۴ ص ۱۹) آمده است : حق ، آن است كه قبر او در مدينه است .

22.تاريخ دمشق : ج ۶۹ ص ۲۱۷ و ۲۰۴ .

23.المنتظم: ج ۷ ص ۱۸۰ ، تذكرة الخواص : ص ۲۸۰ . نيز ، ر. ك : دانش‏نامه امام حسين عليه السلام : ج ۱ ص ۳۷۶ ح ۲۴۶.

24.إسعاف الراغبين (بهامش نور الأبصار): ص ۲۲۹.

تعداد بازدید : 174213
صفحه از 873
پرینت  ارسال به