۶۰.فضائل الصحابة، ابن حنبل- به نقل از اُمّ سلمه -: جبرئيل نزد پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بود و حسين عليه السلام نيز با من بود كه گريست و من رهايش كردم تا به پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نزديك شد . جبرئيل گفت: اى محمّد! آيا او را دوست مىدارى؟
فرمود : «آرى» .
گفت: امّت تو، به زودى ، او را مىكشند و اگر بخواهى، خاك سرزمينى را كه در آن كشته مىشود ، به تو نشان مىدهم .
و به او نشان داد . سرزمينى بود به نام كربلا.۱
۶۱.تاريخ دمشق- به نقل از جُمهان -: جبرئيل ، خاكى از خاكهاى سرزمينى را كه حسين عليه السلام در آن كشته شد ، براى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله آورد. گفته شد كه نام آن ، كربلاست . پس پيامبر فرمود: كرب۲و بلا .۳
۶۲.المعجم الكبير- به نقل از اُمّ سلمه -: روزى پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله در خانهام نشسته بود كه فرمود : «كسى بر من وارد نشود» .
من درنگ كردم ، كه حسين عليه السلام وارد شد و صداى گريه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را شنيدم. سرك كشيدم . ديدم حسين عليه السلام در دامان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله است و پيامبر صلى اللَّه عليه و آله گريهكنان، دست بر پيشانى خود مىكشد. گفتم: به خدا سوگند، نفهميدم كِى داخل شد!
پيامبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود: «جبرئيل با ما در اتاق بود و گفت: او (حسين) را دوست دارى؟
گفتم: از همه دنيا ، او را دوست دارم .
جبرئيل گفت: بى ترديد، امّتت او را به زودى در سرزمينى به نام كربلا مىكشند» .
سپس جبرئيل از خاك آن جا برگرفت و به پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نشان داد و حسين عليه السلام [سالها بعد] ، هنگامى كه او را براى كشتنْ محاصره كردند، پرسيد: «نام اين سرزمين چيست؟» .
گفتند: كربلا.
فرمود: «خدا و پيامبرش راست گفتند ؛ سرزمين كَرب و بلا» .۴
1.كانَ جِبريلُ عليه السلام عِندَ النَّبِيِّ صلى اللَّه عليه و آله وَالحُسَينُ عليه السلام مَعي ، فَبَكى فَتَرَكتُهُ ، فَدَنا مِنَ النَّبِيِّ صلى اللَّه عليه و آله ، فَقالَ جِبريلُ : أتُحِبُّهُ يا مُحَمَّدُ ؟
فَقالَ : نَعَم ، فَقالَ : إنَّ اُمَّتَكَ سَتَقتُلُهُ ، وإن شِئتَ أرَيتُكَ مِن تُربَةِ الأَرضِ الَّتي يُقتَلُ بِها ، فَأَراهُ إيّاهُ ، فَإِذَا الأَرضُ يُقالُ لَها : كَربَلاءُ (فضائل الصحابة ، ابن حنبل : ج ۲ ص ۷۸۲ ح ۱۳۹۱ ، تاريخ دمشق : ج ۱۴ ص ۱۹۳ ح ۳۵۳۰) .
2.كرب ، به معناى رنج است .
3.إنَّ جِبريلَ عليه السلام أتَى النَّبِيَّ صلى اللَّه عليه و آله بِتُرابٍ مِن تُربَةِ القَريَةِ الَّتي قُتِلَ فيهَا الحُسَينُ عليه السلام ، وقيلَ : اِسمُها كَربَلاءُ ، فَقالَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله : كَربٌ و بَلاءٌ (تاريخ دمشق : ج ۱۴ ص ۱۹۷ ح ۳۵۳۸ ، سير أعلام النبلاء : ج ۳ ص ۲۹۰) .
4.كانَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله جالِساً ذاتَ يَومٍ في بَيتي ، فَقالَ : لا يَدخُل عَلَيَّ أحَدٌ ، فَانتَظَرتُ ، فَدَخَلَ الحُسَينُ عليه السلام ، فَسَمِعتُ نَشيجَ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله يَبكي ، فَاطَّلَعتُ فَإِذا حُسَينٌ عليه السلام في حِجرِهِ ، وَالنَّبِيُّ صلى اللَّه عليه و آله يَمسَحُ جَبينَهُ ، وهُوَ يَبكي ، فَقُلتُ : وَاللَّهِ ، ما عَلِمتُ حينَ دَخَلَ !
فَقالَ : إنَّ جِبريلَ عليه السلام كانَ مَعَنا فِي البَيتِ ، فَقالَ : تُحِبُّهُ ؟ قُلتُ : أمّا مِنَ الدُّنيا فَنَعَم .
قالَ : إنَّ اُمَّتَكَ سَتَقتُلُ هذا بِأَرضٍ يُقالُ لَها : كَربَلاءُ ، فَتَناوَلَ جِبريلُ عليه السلام مِن تُربَتِها ، فَأَراهَا النَّبِيَ صلى اللَّه عليه و آله ، فَلَمّا اُحيطَ بِحُسَينٍ عليه السلام حينَ قُتِلَ قالَ : مَا اسمُ هذِهِ الأَرضِ ؟ قالوا : كَربَلاءُ ، قالَ : صَدَقَ اللَّهُ ورَسولُهُ ، أرضُ كَربٍ وبَلاءٍ (المعجم الكبير : ج ۳ ص ۱۰۸ ح ۲۸۱۹ و ج ۲۳ ص ۲۸۹ ح ۶۳۷ ، كنز العمّال : ج ۱۳ ص ۶۵۶ ح ۳۷۶۶۶) .
