بررسى تطبيقى روز ورود امام عليه السلام به كربلا و روز عاشورا

بر پايه گزارش‏هاى قطعى منابع تاريخى و حديثى وتقويم‏هاى تطبيقى ، حادثه عاشورا، در دهم محرّم سال 61 هجرى قمرى واقع شده است ، و بر اساس بيشتر تقويم‏هاى تطبيقى ،اين حادثه، در بيستم مهرماه سال 59 شمسى‏^۱ و دوازدهم اكتبر سال 680 ميلادى،^۲ روى داده است . اندكْ اختلافِ موجود در ميان تقويم‏هاى تطبيقى، بر سرِ روز وقوع حادثه (بيستم مهر و دوازدهم اكتبر) است و نه ماه و سال وقوع آن (مهرماه 59 و اكتبر 680).
در اين كه روز ورود امام حسين عليه السلام به كربلا و همچنين روز عاشورا ، مصادف با كدام يك از روزهاى هفته بوده ، گزارش‏ها مختلف است . بيشتر منابع ، ورود امام حسين عليه السلام و يارانش به كربلا را روز پنج‏شنبه دوم محرّم سال 61 هجرى گزارش كرده‏اند ،^۳ بر اساس اين گزارش‏ها و نيز گزارش‏هايى كه روز ورود امام عليه السلام به كربلا را چهارشنبه اوّل محرّم گزارش كرده‏اند^۴ و همچنين گزارش‏هايى كه تصريح كرده‏اند روز عاشورا ، جمعه بوده ،^۵ بايد گفت كه حادثه عاشورا در روز جمعه دهم محرّم سال 61 هجرى اتفاق افتاده است .
گزارش شمارى ديگر از منابع ، حاكى از آن است كه حادثه عاشورا ، در روز دوشنبه اتّفاق افتاده است .^۶ همچنين در برخى از منابع ، روز شنبه‏^۷ يا چهارشنبه‏^۸ گزارش شده است .
بنا بر اين ، بر اساس يافته‏هاى تاريخى ، قوى‏ترين گزارش، حاكى از آن است كه روز عاشورا ، روز جمعه بوده و پس از آن ، روز دوشنبه از شهرت بيشترى برخوردار است ؛ امّا نكته قابل توجّه ، اين است كه محاسبات مبتنى بر تقويم‏هاى تطبيقى ، وقوع حادثه عاشورا را در هيچ يك از اين دو روز، تأييد نمى‏كنند ؛ بلكه بر اساس اين محاسبات ، روز عاشورا ، چهارشنبه‏^۹ يا سه‏شنبه‏^۱۰ روى داده است . گفتنى است كه برخى از پژوهشگران ، در جمع‏بندى ميان گزارش‏هاى تاريخى و محاسبات نجومى ، با توجّه به اين كه گاه محاسبات نجومى ، با تقويم هِلالى محلّى (كه تابع رؤيت است) يك روز اختلاف دارند ، گزارش‏هايى را كه روز عاشورا را دوشنبه ذكر كرده‏اند ، ترجيح داده‏اند .^۱۱