مرحله دوم : برپايى سوگوارى به گونه آيينى مذهبى از سوى ائمّه عليهم السلام
سوگوارى بر ابا عبد اللَّه الحسين عليه السلام در اين مرحله ، چونان آيينى مذهبى ، چهره مىگيرد . اين فرآيند ، در سه مرحله ، شكل نهايى مىيابد:
الف - زمينهسازى (روزگار امام زين العابدين عليه السلام)
در اين مرحله ، زمينهسازى لازم براى شكلگيرى سنّت سوگوارى و آيين عزادارى انجام مىشود و بستر مناسبى براى به وجود آمدن آيينى مذهبى ، رقم مىخورد . امام زين العابدين عليه السلام را بايد نقشآفرين اصلى اين مرحله دانست .
گريههاى امام عليه السلام گاه بسيار پرسشانگيز بود ، خصوصاً به هنگام نگاه كردن به آب و آماده شدن غذا . فراوانى و گستره گريه امام عليه السلام نيز چنان بود كه مردم ، به ايشان توصيه مىكردند كه براى حفظ سلامت خود ، كمتر گريه كند ؛ امّا امام عليه السلام با اشاره به عمق فاجعه كربلا و جايگاه اجتماعى و دينى چهرههاى به شهادت رسيده ، از يك سو گريه كردن بر آن عزيزان را امرى لازم و منطقى مىدانست و از سوى ديگر ، ديگران را نيز بِدان ، ترغيب و تشويق مىكرد .
ايشان ، براى شكل دادن بسترى هميشگى ، گريستن بر امام حسين عليه السلام و ياران شهيدش را مايه نجات از عذاب خدا و قرار گرفتن در دايره امن الهى و وارد شدن به بهشت دانست و خود نيز - افزون بر ادامه دادن سوگوارى تا مرگ عبيد اللَّه بن زياد و ديگر قاتلان شهيدان كربلا - تا پايان عمر ، از آن ، دست بر نداشت .
