۲۶۴.تاريخ الطبرى- به نقل از عمّار دُهْنى -: به امام باقر عليه السلام گفتم: جريان كشته شدن حسين عليه السلام را برايم تعريف كن ، آن گونه كه گويا خود ، حضور داشته‏ام.
فرمود: «معاويه از دنيا رفت ، در حالى كه وليد بن عُقْبة بن ابى سفيان ، والى مدينه بود. او به سوى حسين عليه السلام فرستاد تا از وى بيعت بگيرد. حسين عليه السلام به او فرمود: اين كار را تأخير بينداز و مدارا كن».
وليد نيز چنين كرد و امام عليه السلام از مدينه به سمت مكّه حركت كرد. پس مردم كوفه و نامه‏هايشان به دست حسين عليه السلام رسيد كه: ما خود را وقف شما كرده‏ايم و در نماز جمعه حاكم ، شركت نمى‏كنيم . پس نزد ما بيا . در آن هنگام ، نعمان بن بشير انصارى ، والى كوفه بود.
حسين عليه السلام، در پى مسلم بن عقيل بن ابى طالب ، پسر عمويش فرستاد و به وى فرمود : «به سمت كوفه حركت كن و در آنچه برايم نوشته‏اند، بنگر، تا اگر درست است ، به سمت آنان حركت كنيم» .
مسلم ، از مكّه بيرون آمد تا به مدينه رسيد . از مدينه دو راه‏نما با خود همراه كرد . آن دو ، او را از بيابان بردند و تشنگى شديدى بر آنان هجوم آورد ، تا آن جا كه يكى از دو راه‏نما مُرد.
مسلم براى حسين عليه السلام نامه نوشت و درخواست استعفا كرد ؛ ولى حسين عليه السلام در پاسخ نوشت: «به سمت كوفه حركت كن».^۱

فصل چهارم : بيرون آمدن نماينده امام حسين عليه السلام از مكّه تا شهادتش در كوفه‏

4 / 1

گزارش‏هايى در باره رخدادها در مسير كوفه‏

۲۶۳.تاريخ الطبرى- به نقل از ابو مخنف -: ... آن گاه حسين عليه السلام ، مسلم بن عقيل را فرا خواند و او را به همراه قيس بن مُسهِر صيداوى، عُمارة بن عُبَيد سَلولى و عبد الرحمان بن عبد اللَّه بن كَدِن اَرحَبى ، به سمت كوفه فرستاد. او را به پروا كردن از خدا ، پنهان نگه داشتن جريان سفر، و نرمى و ملاطفت [با مردم ]فرمان داد و [نيز به اين كه ]اگر تشخيص داد مردم ، يك‏پارچه و قابل اعتمادند ، به سرعت ، ايشان را باخبر سازد.
مسلم ، حركت كرد تا وارد شهر مدينه شد و در مسجد پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله ، نماز خواند و با كسانى از بستگانش كه مى‏خواست ، خداحافظى كرد . آن گاه دو راه‏نما از قبيله قيس ، اجير كرد . وى با آن دو، حركت كرد ؛ ولى راه را گم كردند. تشنگى شديدى به آنان دست داد. دو راه‏نما گفتند: اين راه به آب مى‏رسد . همگى از تشنگى ، در حال مرگ بودند.
مسلم بن عقيل ، نامه‏اى براى حسين عليه السلام توسّط قيس بن مُسْهِر صَيداوى از تنگه بطن خُبَيت‏^۱فرستاد: «امّا بعد ، به راستى كه من از مدينه به همراه دو راه‏نما بيرون آمدم ؛ ولى آن دو ، راه را گم كردند . تشنگى بر ما غالب شد و آن دو از تشنگى مُردند. ما آمديم تا به آب رسيديم و با كمترين رمق باقى‏مانده در بدن ، زنده مانديم. اين آب ، در سرزمينى است كه تنگه بطن خُبَيت ناميده مى‏شود. من ، اين رخداد را نشانه بدشگونى اين سفر مى‏دانم . اگر مرا معذور بدارى و ديگرى را به جاى من به كوفه بفرستى [، بهتر است‏] . والسلام!».
حسين عليه السلام جواب او را چنين نوشت: «اميدوارم كه ترس ، تو را وادار به نوشتن استعفانامه نكرده باشد. به آن سَمتى كه تو را روانه ساختم، حركت كن. درود بر تو باد!».
مسلم ، چون نامه را خواند ، گفت : اين [نامه نوشتن‏] ، به خاطر ترس بر جانم نبود . پس به مسير ادامه داد تا به آبگاهى از قبيله طى رسيد . در آن جا فرود آمد و سپس از آن جا بار بست . او مردى را ديد كه شكار مى‏كرد . شكارچى به سوى آهويى تير انداخت و او را كشت . مسلم گفت : دشمن ما نيز كشته خواهد شد ، به خواست خدا.^۲